علائم خرابی شمع خودرو و علت آن

خرابی شمع خودرو ممکن است برای کسانی که چندان با خودرو آشنایی ندارند مشکلی بی‌اهمیت به نظر برسد، اما متأسفانه خرابی این قطعه‌ی کوچک تبعات زیادی دارد. نکته‌ی منفی در این زمینه هم این است که شمع خودرو هرچند وقت یک بار نیاز به تعویض دارد و بنابراین خرابی شمع خودرو مشکلی رایج برای اکثر صاحبان خودرو است.

خرابی شمع ماشین باعث چه میشود؟

موتور خودرو از قطعات بسیار زیادی تشکیل شده است که همگی آن‌ها باید در کنار هم به خوبی کار کنند و خرابی یکی از قسمت‌ها باعث کارنکردن موتور و یا کاهش قدرت موتور می‌شود. شمع خودرو یکی از قطعات مصرفی خودرو است که در قسمت محفظه سیلندر قرار دارد.

در ادامه به علائم خرابی شمع خودرو می‌پردازیم تا شما خودتان به راحتی با برسی علائم خرابی شمع خودرو از سالم بودن و یا خرابی شمع ماشینتان اطمینان حاصل کنید. شما با تشخیص درست مشکل از هزینه‌های اضافه جلوگیری می‌کنید.

تمام افرادی که خودرو دارند با کارکرد شمع خودرو آشنا هستند. به صورت ساده شمع خودرو با ایجاد جرقه از قسمت الکترود باعث ایجاد انفجار هوا و سوختی می‌شود که در محفظه سیلندر وجود دارد. اگر شمع خودرو به هر دلیلی که در ادامه آن‌ها را شرح می‌دهیم به خوبی کار نکند خودرو دچار خام سوزی شده و این اتفاق باعث افزایش مصرف سوخت و همچنین ایجاد خرابی در موتور می‌شود.

 تاثیرات خرابی شمع ماشین عبارتند از :

• افزایش مصرف سوخت و کاهش بازدهی موتور.
• ایجاد مشکل برای فیلتر کاتالیست و مسدود شدن آن.
• کثیف شدن سوپاپ‌ها به دلیل رسوب بنزین سوخته نشده.
• ایجاد لرزش و خراب شدن سایر اجزای موتور در بلند مدت.

 علائم خرابی شمع ماشین چیست؟

نکته مهم درباره شمع خودرو این است که از شمع های استاندارد مورد تایید خودروساز خود استفاده کنید. استفاده از شمع های تقلبی موجود در بازار می تواند باعث آسیب به موتور و قطعات الکتریکی مانند کوئل و قطعات الکترونیکی مانند یونیت(کامپیوتر) موتور شود.

1- استارت خوردن سخت خودرو

در صورتی که اتومبیل روشن نشود اغلب باطری ماشین به عنوان مقصر اصلی شناخته می شود، اما ممکن است باطری کاملاً سالم بوده و خرابی شمع خودرو دلیل اصلی آن باشد. در صورتی که شمع های خودرو خراب شده باشند، اتومبیل برای جبران فرسودگی یا مسدود شدن شمع ها باید بیشتر کار کند. در نتیجه در شرایط آب و هوایی سخت وسیله نقلیه به سختی استارت می خورد. زیرا برای کار کردن موتور جرقه کافی وجود ندارد.

همچنین بخوانید: علت استارت نخوردن ماشین + علائم و حل مشکل

2- مصرف سوخت بیشتر خودرو

در صورت خراب شدن شمع خودرو، موتور خودرو برای اینکه عملکردی در سطح خواسته راننده از خود نشان دهد مجبور است سوخت بیشتری مصرف کند و این در حالی است که به دلیل عدم عملکرد صحیح شمع خودرو بخشی از این سوخت بدون سوزانده شدن، از خودرو خارج می شود یا در قسمتی از خودرو دچار احتراق می شود که نیرویی تولید نمی کند.

ترکیب سوخت و هوا با میزان بالای سوخت و یا عدم احتراق صحیح هر کدام از سیلندرهای خودرو، باعث کاهش راندمان پیشرانه و اتلاف سوخت می شود.

در صورتی که مجبور به سوخت گیری به تعداد دفعات بیشتری نسبت به قبل هستید احتمالاً شمع های خودرو خراب شده‌اند. نظارت بر میزان مصرف سوخت خودرو همواره ایده خوبی است. مشکلات زیادی می تواند منجر به افزایش مصرف سوخت خودرو شوند اما افزایش ناگهانی مصرف سوخت می تواند به دلیل کثیف شدن یا خرابی شمع رخ دهد.

3- شتاب آهسته خودرو

بهترین علت برای شتاب ضعیف یا آهسته در اکثر وسایل نقلیه وجود سیستم اشتعال می باشد. موتورهای مدرن و امروزی دارای چندین سنسور می‌باشند که به کامپیوتر و سیستم اشتعال پردازنده دستور ارسال پالس های الکتریکی برای جرقه زدن شمع را می دهند.

بنابراین ممکن است مشکل از معیوب بودن سنسور نیز باشد، اما گاهی اوقات این مسئله تنها به علت خرابی شمع خودرو اتفاق می افتد. با توجه به اینکه شمع خودرو از موادی تشکیل شده است که به منظور تولید جرقه کافی برای مخلوط کردن سوخت و هوا با یکدیگر کار می کنند، هنگامی که این مواد فرسوده می‌شوند اثر شمع کاهش یافته در نتیجه شتاب خودرو نیز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد.
در صورتی که متوجه شده اید که اتومبیل شما به کندی کار می کند یا به سرعت قبل شتاب نمی گیرد، دلیل آن ممکن است خرابی شمع باشد.

4- دود زیاد و بوی بد بنزین از اگزوز

در صورتی که شمع خودرو خراب شود نمی‌تواند به درستی باعث مخلوط شدن هوا و سوخت در محوطه احتراق شود. در نتیجه بنزین سوخته به سیستم اگزوز راه پیدا می کند و بوی بنزین از اگزوز به شدت به مشام می رسد.

در حالتی که احتراق سوخت در پیشرانه به خوبی صورت نگیرد، سوخت محترق نشده موجب انتشار آلودگی های بیشتر از اگزوز می شود که به محیط زیست به شدت آسیب می رساند. بنابراین عدم ایجاد جرقه صحیح توسط شمع ها می تواند یکی از دلایل احتراق ناقص پیشرانه باشد. در صورتی که این مشکل برطرف نشود پیشرانه می تواند دچار آسیب های جدی شود.

5- روشن شدن چراغ “موتور چک”

حتی اگر شما فراموش کنید که وسیله نقلیه خود را برای بازرسی نزد مکانیک ببرید، سیستم آن به گونه ای تنظیم شده است که می‌تواند شما را از مشکلات به وجود آمده احتمالی در قطعات آگاه کنند.
در صورتی که  چراغ چک کردن موتور اتومبیل شما روشن شده است ممکن است یک هشدار پیشگیرانه برای تعویض شمع های خودرو باشد.

6- موتور دارای سر و صدای زیادی است.

فرقی نمی کند که وسیله نقلیه شما دارای موتور چهار، شش یا هشت سیلندر باشد، در صورتی که حتی یکی از شمع های خودرو خراب شوند موتور دارای سر و صدای زیادی می شود. زیرا کاهش کارایی، سیلندر را تحت فشار قرار داده و باعث صداهای عجیبی می‌شود.

در صورتی که شمع خودرو عملکرد خود را به خوبی انجام ندهد می تواند منجر به ایجاد سر و صدای بلند و گاهی اوقات لرزش خودرو در زمان کار کردن درجای آن شود. این اتفاق به این دلیل رخ می دهد که سوخت سوزانده نشده ناشی از عدم احتراق صحیح شمع حسگر اکسیژن خودرو را به اشتباه می اندازد.

این امر باعث می شود که میزان سوخت داخل سیلندرها کم شده و در نتیجه نسبت ترکیب سوخت و هوا در داخل سیلندر به هم بخورد. عدم تناسب این عدد منجر به ایجاد سر و صدا در زمان کارکرد درجا و همچنین عدم احتراق صحیح شود.

در زمانی که خودروی شما در حالت درجا سر و صدا و لرزش دارد ممکن است متوجه شوید که دور موتور نیز نوسان دارد. این نوسان از روی نمایشگر داشبورد و یا گوش دادن به صدای پیشرانه کامل قابل شاسایی است. این صدا در دور موتور بالاتر بیشتر و در دور موتورهای پایین تر کمتر می شود.

همچنین بخوانید: علت لرزش خودرو هنگام حرکت و ترمز

7- تغیر رنگ در قسمت های مختلف شمع

یکی دیگر از علائم خرابی شمع ها می توان به تغییر رنگ آن ها اشاره کرد. این موضوع تنها زمانی قابل رویت است که شمع ها باز شوند و در یک مکان روشن شمع ها رؤیت شوند. این تغییر رنگ میتواند سفید گچی، سیاه دودی و یا روغنی، قهوه ای شدن و… باشد که هر کدام دلایل خاص خود را دارند.

8- درست کار نکردن موتور خودرو به علت خام سوزی مخلوط سوخت

در قسمت اول با طریقه کار شمع خودرو آشنا شدید. حال اگر شمع نتواند مراحلی که گفته شد را طی کند، یعنی جرقه لازم را بزند و مخلوط سوخت را به طور کامل بسوزاند، موتور خودرو به درستی کار نخواهد کرد.

در بین تعمیر کاران ماشین اصطلاحاً به این عنوان ” خام سوزی ” گفته می شود. خام سوزی خودرو باعث می شود تا آلایندگی خودرو افزایش یابد. در نتیجه یکی از علائم خرابی شمع ها درست کار نکردن موتور که اصطلاحاً به آن خام سوزی گفته می شود، می باشد.

تشخیص خرابی شمع خودرو از روی ظاهر

یک شمع سالم هیچ رسوبی ندارد و نقاط آسیب‌ دیده نیز روی آن به چشم نمی‌خورند. هرگونه تغییر رنگ در شیارهای پایینی نشان دهنده آن است که تحمل گرمای شمع بیش از حد کم است، یعنی شمع گرما را به سرعت جذب می‌کند تا احتراق مناسبی صورت بگیرد.

امروزه شرکت های تولید کننده ماشین و قطعات یدکی این قطعه را در انواع مختلفی به بازار عرضه میکنند که معمولا رنگ آنها زرد یا قهوه‌ایی کم رنگ میباشد. اما بعد از استفاده دچار تغییرات ظاهری میشود و معمولا عیب آن را میتوان از روی ظاهر آن هم تشخیص داد.

برخی از جدی‌ترین مشکلات ظاهری شمع‌ها که می‌تواند نشان از بد کار کردن آن‌ها باشد و دلایل ایجادشان عبارتند از:

– تغییر رنگ چینی عایق: این چینی به حالت عادی باید خاکستری، زرد یا قهوه‌ای کم‌رنگ باشد. در صورت تغییر رنگ آن به صورتی یا قرمز، باید میزان اکتان سوخت را اندازه‌گیری کرد. این معضل از افزودنی‌های بنزین بدون سرب ایجاد می‌شود

– ترک روی چینی شمع: عبور جریان با ولتاژ بالا از الکترود بیش از حد توان شمع و زیاد شدن فاصله‌ گپ می‌تواند این مشکل را ایجاد کند.

– شکستن چینی شمع: نصب نادرست و ضربه هنگام نصب باعث این اتفاق می‌شود.

– روغنی بودن پایه‌ شمع: روغن سوزی موتور در یک یا همه‌ سیلندرها می‌تواند شمع یک یا تمام سیلندرها را دچار این مشکل کند.

– ذوب شدن الکترودها: به دلیل متناسب نبودن کد حرارتی شمع با موتور این اتفاق رخ می‌دهد.

– آب خوردن به پایه‌ شمع: به دلیل هرگونه نفوذ از سیلندرها اتفاق می‌افتد. می‌تواند دلیل نقص سرسیلندر یا بوش باشد.

– رسوب گرفتن الکترودها و پایه: به دلیل کیفیت پایین سوخت اتفاق می‌افتد.

– آلوده شدن الکترودها و پایه به کربن و سیاه شدن آن‌ها: به دلیل تنظیم نبود درصد سوخت و هوا رخ می‌دهد. این تنظیم نبودن ممکن است از نقص انژکتور یا کاربراتور، سنسور اکسیژن یا آلودگی فیلتر هوا ایجاد شود. همچنین متناسب نبود کد حرارتی شمع با موتور و تاخیر در احتراق نیز منجر به این مشکل می‌شود.

– آلوده بودن پایه و الکترودها به سوخت: به دلیل ترکیب نادرست سوخت و هوا در محفظه‌ احتراق اتفاق می‌افتد.

_ لعاب زرد یا سبز روی سطح چینی شمع :به علت تخته گاز رفتن زیاد است که نشانه معیوب بودن شمع خودرو میباشد و باید آن را تعویض کرد.

همچنین بخوانید: صدای تق تق استارت علامت چیست؟

 علت زود خراب شدن شمع خودرو

در قسمت قبلی با علائم خرابی شمع ها آشنا شدید، حال در این قسمت در نظر داریم تا درباره دلایل خرابی شمع ها با شما عزیزان گفتگو کنیم. امروزه متأسفانه به دلیل کیفیت نامطلوب سوخت ها می گویند که هر ۳۰ هزار کیلومتر باید شمع های خودرو تعویض شود اما با این وجود بعضی از افراد زودتر از رسیدن به این کیلومتر مجبور به تعویض شمع های خودرو خود می شوند. این موضوع دو دلیل را به همراه دارد.

1. جنس نامناسب شمع ها

در هنگام خرید شمع خودرو به برند آن ها دقت کنید. همیشه سعی داشته باشید تا از بهترین برند شمع استفاده کنید. شمع با برند های معتبر عمر بلند مدتی را نیز دارند. اگر خودرو شما سالم باشد و برند شمع نیز یک برند معتبر باشد، حداکثر کیلومتری تعویض شمع ها در شمع های استاندارد بین ۲۰ تا ۳۰ هزار کیلومتر، در شمع های پلاتینیوم ۵۰ تا ۶۰ هزار کیلومتر و در شمع های ایریدیوم چیزی بین ۸۰ تا ۱۶۰ هزار کیلومتر می باشد. در نتیجه در هنگام خرید شمع، معتبرین برند را خریداری کنید و به سراغ برند های چینی و یا برند های نامعتبر دیگر نروید.

2. دلایل مختلف دیگر که عمر شمع ها را کم می کند:

اگر نوع برند را در نظر نگریم، دلایل دیگری وجود دارد که از عمر شمع شما کم می کند. در این قسمت از مقاله همانطور که گفتیم همراه ما باشید تا با این دلایل به صورت کامل آشنا شوید.

• تجمع کربن

یکی از دلایل خرابی شمع ها می تواند تجمع کربن بر روی سر شمع باشد. شاید برای شما این سؤال پیش بیاید که کربن چگونه به وجود می آید؟ زمانی که سوخت غلیظ از طریق انژکتور تزریق شود و یا اینکه فیلتر هوای خودرو شما فرسوده باشد در اثر احتراق ناقص کربن به وجود می آید. این کربن های تولید شده باعث تجمع روی شمع می شوند و باعث خرابی زودرس شمع های خودرو شما می شود.

• دمای زیاد یکی از دلایل خرابی شمع است
  

یکی از دلایلی که موجب می شود تا شمع ها زودتر از موقع تعویض نیاز به تعویض پیداکنند، دمای زیاد احتراق می باشد. بیش از حد گرم شدن شمع ها یکی از دلایلی است که عمر شمع را کاهش می دهد. این اتفاق بیشتر در خودرو های توربو و خودرو های گاز سوز می افتد. در این خودرو ها حرارت بسیار زیادی تولید می شود. در این مدل خودرو ها باید از شمع های مخصوص استفاده کنید.

• آلودگی شمع توسط روغن

این موضوع زمانی اتفاق می افتد که روغن به داخل محفظه احتراق نفوذ و نشت پیدا کند. اگر این روغن بر روی شمع نفوذ کند، نوک شمع آسیب می بیند. این موضوع یکی از علت هایی است که شمع زودتر از موقع نیاز به تعویض پیدا می کند. دلیل اصلی این اتفاق هم بیشتر خرابی رینگ های اطراف پیستون است که کارایی خود را از دست داده اند.

راه های جلوگیری از خرابی شمع ها

زمانی که شمع خودرو خراب شود، راهی جز تعویض آن نمی تواند مشکل شما را حل کند. اگر علائمی که پیش تر گفته شد را مشاهده کردید، می توانید با جلوگیری آن ها عمر شمع خود را افزایش دهید.

اما اگر توانایی خرید شمع را دارید حتماً اقدام به تعویض کنید. متأسفانه در حال حاضر قیمت شمع خودرو افزایش پیدا کرده است. توانایی اکثر رانندگان برای خرید این وسیله ضروری کم شده است. اگر با هر یک از علائمی که گفته شد برخورد کردید سریعاً نسبت به رفع آن مشکل اقدام کنید تا بتوانید زودتر جلوگیری کنید.

نکات نگهداری و افزایش عمر شمع خودرو

1. شمع قطعه‌ای است که بهتر است عملکرد آن هر ۲۰ هزار کیلومتر یا حداقل سالی ۲ بار چک شود و سلامتش مورد بررسی قرار بگیرد. یکی از رایج‌ترین ایراد‌ها از دست رفتن فیلر استاندارد بین کانتکت‌های شمع است که باید با هر بار باز کردن مجدد فیلر شوند. شمع سالم در پیشرانه سالم باید خشک و عاری از دوده و رسوب باشد.
2. پس از کارواش رفتن و موتورشویی یا برخورد هرگونه مایعات با خود پیشرانه بهتر است از خیس ماندن پیشرانه و حفره‌های آن مخصوصا حفره‌هایی که شمع در آن بسته می‌شود اطمینان حاصل کنید. وجود آب در این ناحیه می‌تواند موجب برق دزدی یا عدم جرقه صحیح شمع شود. استفاده از باد فشار قوی برای خشک کردن حفره‌های پیشرانه از آب بهترین روش است.
3. هر از گاهی هر دو سر وایر‌ها و نحوه اتصال آن‌ها را به خوبی چک کنید چرا که گذر از دست انداز‌ها و لرزش‌های مداوم پیشرانه و یا برخورد ناخواسته دست با وایر‌ها می‌تواند موجب شل شدن آن‌ها و عدم انتقال صحیح جریان الکتریکی شود. بهتر است بخش فلزی وایر‌ها را با سنباده ار رسوب پاک و با انبردست کمی محکم کنید.
4. کویل‌ها وظیفه تامین برق ولتاژ بالا مورد نیاز برای جرقه شمع‌ها را بر عهده دارند. ضعف این واحد و ضعیف شدن یا سوخت آن جرقه‌های ضعیف شمع را به همراه دارد و می‌تواند مستقیما موجب بد کار کردن یا از کار افتادگی پیشرانه شود. تعویض کویل نیم سوز شده تنها راه حل است.
5. دوده زدن شمع‌ها بر اثر احتراق نامناسب یا روغن‌سوزی می‌تواند باعث ایجاد رسوب بر کانتکت‌های مثبت و منفی شمع شده و عدم جرقه با کیفیت را باعث شود که گاهی با عطسه و انفجار شدید اگزوز همراه است. نظافت و سمباده زدن کنتاکت‌های شمع روشی موقتی است. استفاده از شمع با دما بالاتر یا تقویت سیستم جرقه می‌تواند موثرتر واقع شود، اما در نهایت باید مشکل روغن سوزی پیشرانه را رفع کنید.

چند نکته مهم درباره خرابی شمع

• فقط یک نوع شمع در بازار نیست و انواع مختلفی از این قطعه‌ی کوچک وجود دارند. به‌عنوان مثال، شمع گرم، شمع سرد، شمع ایریدیومی، شمع پلاتینیوم و … از انواع شمع هستند. برای آن‌که شمع بتواند در خودرو به‌درستی کار کند، بهتر است شمعی دقیق و سازگار با خودرو انتخاب شود. مثلاً شمع گرم مناسب موتورهایی است که دمای پایینی دارند. این شمع‌ها معمولاً به‌دشواری گرما از دست می‌دهند. برعکسِ این شمع‌ها، یک سری شمع دیگر وجود دارند که با نام شمع سرد شناخته می‌شوند. این شمع‌ها زود گرما از دست می‌دهند. افزون بر این‌ها، شمع نیکلی جنسی از آلیاژ نیکل دارد و عمدتاً طول عمرش کم است. شمع‌های ایریدومی و شمع‌های پلاتینیومی نیز به‌ترتیب از ایریدیوم و پلاتینیم هستند.
• گاهی خرابی شمع ناشی از خود شمع نیست، بلکه از قطعه‌ای دیگر است. توضیح آن‌که برق شمع از «کوئل» تأمین می‌شود. اگر کوئل خراب شود، شمع نیز به‌درستی کار نمی‌کند.
• چنان‌که در ابتدای این نوشتار نیز گفته شد، شمع وسیله‌ای نیست که به‌طور دائمی کار کند و هر چند وقت یک بار باید عوض شود. معمولاً هر ۱۵ هزار یک بار شمع را باید عوض کرد.
• اگر نشانه های خرابی شمع خودرو را در خودروی‌تان دیدید، دست روی دست نگذارید و نسبت به تعویض شمع اقدام کنید. اگر این کار را نکنید، احتمال آن‌که مشکل دیگری در خودرو پدیدار شود وجود دارد.

و در آخر

همانطور که در این مقاله گفته شد اگر شمع خودرو خراب باشد، خودرو شما بد کار می کند و یا با استارت های مکرر روشن نمی شود. این موضوع می تواند برای دیگر قطعات خودرو شما مضر باشد. بهترین کار این است همان‌طور که گفته شد با مشاهده علائم خرابی، نسبت به رفع مشکل اقدام کنید.