آفتامات دینام خودرو چیست

ما در این نوشته می خواهیم راجع به آفتامات دینام خودرو صحبت کنیم. با این که دینام دستگاه نسبتا ساده ای است و از چند بخش کوچک تشکیل شده است ولی نقش حیاتی ایفا می کند. دینام مولد جریان مستقیم می باشد که به طور کلی از قطعات بسیار مهمی تشکیل شده است.

افزایش ولتاژ خروجی دینام

برای اقزایش ولتاژ خروجی دینام، یعنی رساندن آن به حدی که بتواند پاسخگوی نیاز مصرف کننده ها باشد، به نسبت لازم موارد زیر باعث افزایش آن می شود :

1- زاویه بین خطوط میدان و مسیر حرکت

2- شدت میدان قطبین

3- سرعت حرکت آمیچر

4- طول سیم

شدت میدان قطبین تابع قدرت خروجی دینام است. با چنین وضعیتی برای افزایش ولتاژ و جریان خروجی دینام بهترین کار ازدیاد طول سیم کلاف های آرمیچر است.

 آفتامات خودرو چیست

رگلاتور در دینام که در بین عموم به آفتامات مشهور است نام یکی از قطعات مهم دینام است. وظیفه آفتامات در دینام کنترل جریان الکتریکی ورودی آرمیچر است. از آنجا که مقدار توان الکتریکی تولید شده در استاتور به نیروی مغناطیسی آرمیچر وابسته است، آفتامات با کنترل جریان ورودی آرمیچر بطور مستقیم بر توان خروجی دینام تاثیر میگذارد.

به این ترتیب آفتامات دینام همواره بر توان الکتریکی خروجی دینام نظارت دارد. ریگلاتورهای دینام در گذشته از رله و مقاومت سیمی ساخته میشدند و به آنها آفتامات می‌گفتند، این نام همچنان امروزه برای رگلاتور دینام بکار برده میشود.

امروزه برای ساخت رگلاتور یا همان آفتامات دینام از قطعات مختلف الکترونیکی استفاده میشود اما اغلب دارای مدار مقایسه کننده ترانزیستوری هستند که بسیار دقیق تر و کار آمد تر از سیستم رله ای گذشته است.

کار آفتامات در ماشین چیست؟

رگولاتور یا آفتامات برای کنترل ولتاژ تولیدی و جریان مصرفی استفاده می شوند و با این عمل از صدمه دیدن و سوختن مولد برق و مصرف کننده ها جلوگیری می شود. و همچنین رابطی بین دینام و باتری ماشین می باشد.

هنگامی که دور موتور بالا می رود ولتاژ برق تولیدی در دینام زیاد می شود. این افزایش اگر از حد مجازی بیشتر شود باعث سوختن مصرف کننده های خودرو و یا آسیب دیدن آنها می شود.

همچنین اگر دور موتور پائین باشد یا موتور خاموش است دینام به باتری متصل شود. جریان برق از باتری به دینام می رود و باعث سوختن دینام می شود. بنابراین برای جلوگیری از موارد گفته شده از وسیله ای به نام رگولاتور یا آفتامات استفاده می گردد.

وظایف آفتامات دینام ماشین

در مدار شارژ آفتامات وضایف زیر را دارد :

• کنترل ولتاژ خرجی دینام
• کنترل جریان تولید شده دینام
• دادن اجازه شارژ به باطری سالمی که خالی شده است.
• ممانعت از تخلیه جریان باطری در دینام به هنگام خاموش بودن موتور
• قطع عمل شارژ پس از پر شدن باطری

ساختمان آفتامات ( رله ولتاژ )

رله ولتاژ یک هسته آهنی با چندین دور سیم پیچ است که آن را به طور موازی پیچیده شده است. روس هسته یک جفت پلاتین تعیین شده که در حالت عادی بسته است.

جریان مصرفی بالشتک های دینام و سیم اتصال بدنه خارجی از ذغال مثبت گرفته می شود و پس از تغذیه فطب های آفتامات می رود و در حالت عادی که ولتاژ خروجی دینام کم است و از طرق پلاتین های اتصال بدنه می شود.

کاهش ولتاژ باعث می شود که هسته رله ولتاژ نیروی خود را از دست بدهد و فنر آن پلاتین متحرک را بکشد و با پلاتین ثابت تماس دهد و مجددا جریان میدان از طریق پلاتین ثابت تماس دهد و مجددا از طریق پلاتین ها اتصال بدنه می شود.

طرز کار آفتامات دینام خودرو

رله ولتاژ دارای یک هسته اهنی با چندین دور سیم پیچی نازک میباشد.  که برای انکه ولتاژ موثر بر این رله درست برابر ولتاژ تولید شده دینام شود، سیم پیچ هسته را بصورت موازی میپیچند  و بر روی هسته یک جفت پلاتین قرارمیدهند که در حالت عادی بسته اند. جریان مصرفی بالشتک ها در دینام با اتصال بدنه خارجی،  از زغال مثبت گرفته شده که پس از تغذیه قطب ها، به F افتامات می رود و در حالت عادی( در این حالت ولتاژ خروجی دینام کم است ) از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

با افزایش دور موتور، ولتاژ  دینام هم بالاتر میرود که همزمان با ان، ولتاژ موثر بر سیم پیچ رله ولتاژ نیز افزایش میابد.  هنگامی که این ولتاژ از اندازه معین خود تجاوز نماید، نیروی کشش هسته بیشتر از نیروی فنر پلاتین متحرک میشود که باعث میشود هسته، پلاتین متحرک را جذب کرده که با باز شدن پلاتین های رله ولتاژ، اتصال بدنه قطبین از طریق مقاومت کامل میشود.

این مقاومت باعث کاهش جریان مصرفی بالشتک ها شده و در نتیجه باعث تضعیف شدن شدت میدان مغناطیسی و کاهش ولتاژ خروجی دینام میشود. البته این کاهش فورا بر سیم پیچ رله ولتاژ تاثیر گذاره که باعث میشود هسته ان نیروی خود را از دست بدهد که در این هنگام، فنر، پلاتین متحرک انرا میکشد و به پلاتین ثابت تماس میدهد که دوباره جریان لازم میدان، بصورت مستقیم از طریق پلاتین ها اتصال بدنه میشود.

عمل قطع و وصل پلاتین ها در چند ثانیه چندین بار انجام میشود تا انکه مقدار ولتاژ در حد لازم ثابت  بماند.

نکته۱: در دینام با اتصال بدنه داخلی، جریان از ترمینال D افتامات به پلاتین متحرک رله ولتاژ و سپس به پلاتین ثابت می رود  و بعد از طریق پلاتین های رله جریان  به میدان دینام هدایت میشود و در دینام اتصال بدنه می شود. در هنگام باز شدن پلاتین های رله ولتاژ، جریان از طریق  مقاومت به میدان میرود و مقدار ان کاهش میابد.

نکته۲: حداکثر ولتاژ خروجی دینام (که توسط رله ولتاژ کنترل میشود) باید کمی بیشتر از ولتاژ باطری باشد تا جهت جریان از طرف دینام به طرف باطری باشد که باعث شارژ ان نیز گردد که برای این منظور، حداکثر ولتاژ دینام را ۲۵℅ بیشتر از ولتاژ باطری انتخاب میکنند. (برای باطری ۶ ولتی، دینام ۷/۵ ولت و برای باتری ۱۲ ولتی، دینام ۱۵ ولت)

طریقه تنظیم آفتامات (رله جریان)

تنظیم این رله باید زیر بار صورت گیرد و بترتیب زیر عمل میکنید:

1. در هنگام تنظیم رله جریان افتامات، ولتاژ خروجی به حداکثر میرسد که برای جلوگیری از باز شدن پلاتین ها میتوان با یک گیره، پلاتین های  رله ولتاژ را به یکدیگر وصل نمود.
2. سیم B افتامات را باز نموده و امپرمتری ( بین صفر تا ۴۰ امپری) بین ترمینال B و سیم جدا شده قرار دهید.
3. موتور را روشن نموده و دور انرا به ارامی تا ۴۰۰۰ دور برسانید و در این حال تمام مصرف کننده ها را روشن نموده و به امپر توجه کنید.
4. اگر جریان مصرفی از ۲۲A بیشتر شود، کشش فنر پلاتین را کمی کاهش و اگر به ۲۲A نرسد، کشش فنر را افزایش دهید.

نکته: حداکثر جریان مصرفی کل مصرف کننده های پیکان، نباید از ۲۲A بیشتر شود.

 چگونه بفهمیم آفتامات دینام خراب است؟

آفتامات دینام و یا VOLTAGE REGULATOR  ولتاژ شارژ تولید شده توسط دینام را تنظیم می کند و آن را بین 13. 5 تا 14. 5 ولت نگه می دارد تا از اجزای الکتریکی در سراسر خودرو محافظت کند.

از علائم خرابی آفتامات دینام، ثبات نداشتن ولتاژ خروجی است. در خودرو ها معمولا سیستمی وجود دارد که اگر مشکلی در سیستم شارژ وجود ندارد، به راننده هشدار می دهد.

این هشدار می تواند یک ولت متر نصب شده روی داشبورد، یک آمپرمتر یا به طور معمول یک لامپ هشدار دهنده باشد. این هشدار در خودروهای امروزی معمولا به شکل یک باتری کوچک است.

اگر این لامپ هشدار دهنده هنگام روشن شدن موتور روشن شود، به این معنی است که مشکلی در سیستم شارژ وجود دارد.

بیشتر بدانید: تست خرابی و تقویت دینام خودرو

8 نشانه خرابی آفتامات دینام

خبر خوب این است که خرابی تنظیم کننده ولتاژ یکی از آن مشکلاتی است که با گذشت زمان ایجاد می شود.  همچنین تشخیص آن کاملاً آسان است.  تکنیک های مختلفی برای عیب یابی وجود دارد که به شما کمک می کند تا این مسئله را تشخیص دهید.

در اینجا هشت نشانه مشترک وجود دارد که باید مراقب آنها باشید:

1- ولتاژ بالا

یک باتری اتومبیل معمولی باید حدود 12. 6 ولت را در یک مدار باز (ماشین در حال کار نیست) قرار دهد.  هنگامی که ماشین در حال کار است، ولتاژ باید در بیشتر وسایل نقلیه حدود 2 ولت بالاتر اندازه گیری شود.

اگر ولتاژ خروجی در اندازه گیری 16 ولت یا بیشتر باشد، به احتمال زیاد تنظیم کننده ولتاژ معیوبی دارید.  ولتاژ بسیار زیاد در واقع می تواند به اجزای الکتریکی مختلف آسیب برساند.  معمولاً لامپ های چراغ های جلو یا عقب شما زود می سوزند.

2- افت های ناگهانی ولتاژ

اگر تنظیم کننده بدی داشته باشید، ممکن است باعث شود بسیاری از اجزا مانند پمپ بنزین، سیستم اشتعال یا سایر قطعات که به حداقل مقدار ولتاژ نیاز دارند، به درستی کار نکنند.

ممکن است در صورت نیاز موتور دچار پاشش موتور، بیکاری خشن یا به سادگی کمبود شتاب شوید.  به نظر نمی رسد این یک معامله بزرگ باشد، اما مهم است زیرا نشان می دهد که قدرت به درستی تنظیم نمی شود.

3- چراغ پشت آمپر خاموش می شود

مانند سایر اجزای الکتریکی، چراغ پشت آمپر به مقدار مشخصی ولتاژ نیاز دارد تا تمام اطلاعاتی را که هنگام رانندگی نیاز دارید نمایش دهد.  یک تنظیم کننده ولتاژ بد ممکن است باعث شود که به سادگی کار نکند یا رفتار نامنظمی داشته باشد.

 شما به هیچ وجه قادر به راه اندازی ماشین نیستید، اما حتی اگر می توانستید، انجام چنین کاری بدون دانستن سرعت رانندگی، میزان سوخت شما و سایر اطلاعات مهم عاقلانه نخواهد بود.

4- چراغهای کم نور یا چشمک زن

این مورد را معمولاً با چراغ های جلوی خود مشاهده خواهید کرد اما می تواند بر چراغ های داخلی و حتی سیستم استریوی شما تأثیر بگذارد.  دوباره به جریانی اشاره می کند که به اندازه کافی کنترل نمی شود.

این علامت برای مسائل مربوط به باتری وجود دارد اما همچنین می تواند مقصر تنظیم کننده ولتاژ باشد.

5- چراغ های نور بالا کار نمی کنند

یکی از سیستم هایی که می تواند تحت تأثیر ولتاژ زیاد یا کم قرار گیرد، چراغ های جلو شما هستند.  چراغ های جلو با شدت بالا برای کار به مقدار نسبتاً خوبی نیاز دارند.  تیرهایی که به درستی روشن نمی شوند نشان می دهد که مشکلی وجود دارد.

6- خوردگی سر باتری

گسترش خوردگی در ترمینال ها و قسمت بالای باتری می تواند نشانه از کار افتادن تنظیم کننده ولتاژ باشد.

7- خالی شدن باتری

این ممکن است به دلایل مختلفی از جمله فراموش کردن خاموش کردن چراغ، مشکل در دینام یا به سادگی باتری قدیمی باشد که باید تعویض شود.  اما همچنین می تواند به دلیل جریان نامناسب مدیریت شده به دلیل تنظیم کننده ولتاژ نامناسب باشد.

8– روشن شدن چراغ موتور یا چراغ باتری

دلایل مختلفی می تواند وجود داشته باشد، اما همیشه بهتر است اسکن کدهای تشخیصی را بررسی کنید (چراغ موتور را بررسی کنید) یا یک ولتاژ سریع ( چراغ باتری روشن ) را با استفاده از مولتی متر انجام دهید تا ببینید آیا این مسئله باعث ایجاد مشکل شده است یا خیر. .

روش تست آفتامات دینام پراید

تعمیر و تعویض آفتامات دینام

دینام خودرو بخشی از خودرو است که وظیفه شارژ باتری را بر عهده دارد. اگر این بخش خراب شود و نتواند باتری را شارژ کند، هم خودرو نمی‌تواند کارایی خود را داشته باشد و هم باتری خودرو خراب می‌شود. دینام خودرو از دو بخش ژنراتور (مولد برق) و رگلاتور ولتاژ (تنظیم‌کننده ولتاژ) تشکیل شده است و در بسیاری از خودروها این‌ها به صورت یک واحد یکپارچه داخل دینام قرار گرفته‌اند.

حال وقتی دینام خودرو خراب می‌شود در اکثر موارد رگلاتور آن دچار مشکل شده است و اگر اقدام به تعمیر آن کنید ممکن است احتمال مشکل دینام بر طرف می شود. ممکن برخی مکانیک‌ها بگویند باید کل دینام را عوض کرد. اما در واقع با عوض کردن رگلاتور که یک قطعه ارزان است، مشکل برطرف خواهد شد.

مخصوصا اینکه در اغلب موارد قطعات دینامی که برای تعویض استفاده می‌شود خود با تعمیر رگلاتور یک دینام دیگر به دست آمده است. در این ویدیو نحوه تعمیر و بازسازی دینام به ارزان‌ترین شکل ممکن آموزش داده می‌شود. این کار می‌تواند هزینه‌های شما را تا یک دهم کاهش می‌دهد و در مواردی مکانیک‌ها حاضر به انجام آن نیستند.

پیشگیری از خرابی آفتامات دینام خودرو

1. فشار دادن پدال گاز و بالا بردن دور موتور تا حدودی 2000 دور در دقیقه در مدت زمان توقف طولانی.
2. خودداری از روشن کردن چراغ ها در زمان های غیر ضرور
3. بازدید مرتب وضعیت شل یا سفت بودن تسمه دینام
4. قرار دادن دور فن کولر در پایین ترین درجه
5. استفاده از باطری هایی که دارای ظرفیت بیشتر هستند.