باتری دیزل ژنراتور و هر آنچه باید در مورد آن بدانید

دیزل ژنراتور چیست و چه کاربردی دارد؟

دیزل ژنراتور، دستگاهی است که با سوزاندن سوخت گازوئیل، انرژی مکانیکی را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند. معمولا در زمان اضطراری که به هر دلیلی برق اصلی قطع می شود، وظیفه تولید برق مورد نیاز را دارد و به عنوان یک نیروگاه کوچک برق محسوب می شود. اما سوال اینجاست که وظیفه باتری دیزل ژنراتور در این دستگاه چیست؟

این تولید کننده جریان الکتریکی، شامل یک موتور دیزلی است که با سوخت گازوئیل، انرژی مکانیکی تولید می کند. و دارای یک ژنراتور الکتریکی یا آلترناتور است که انرژی مکانیکی تولید شده توسط موتور را به انرژی الکتریکی تبدیل می کند.

این مولد برق معمولا به حالت اضطراری در هنگام اختلال یا قطعی برق اصلی و یا در مکان هایی که دسترسی به شبکه برقی غیر ممکن است، کاربرد دارند. بنابراین از دیزل ژنراتور ها عموما در برج ها، فروشگاه ها، مکان های ورزشی، بخش های صنعتی، کارخانجات، بیمارستان ها، پروژه های ساخت و ساز، قطارها، کشتی ها و مصارفی که نیاز به برق بدون قطعی هستند، کاربرد دارند.

دستگاه های دیزل ژنراتور جهت تولید انرژی الکتریکی مورد نیاز صنایع کوچک، متوسط و بزرگ طراحی و ساخته می شوند. بنابراین با توجه به کاربردهای متفاوت ذکر شده، در توان ها و ظزفیت های مختلف از 1 الی 2500 کیلو ولت آمپر تولید می شوند.

نقش باتری در دیزل ژنراتور

با توجه به این که دیزل ژنراتور خود مولد جریان الکتریکی است، این سوال به وجود می آید که چرا دیزل ژنراتور باید باتری داشته باشد و نقش باتری دیزل ژنراتور چیست؟

این دستگاه نیز مانند خودروها، برای استارت و گرداندن دیزل برای استفاده اضطراری نیاز به یک نیروی اولیه است که روشن شود. اما وقتی که دستگاه دیزل ژنراتور به کار افتاد، توان لازم مصرف کننده ها را خودش تامین می کند.

بنابراین باتری سیستمی است که انرژی شیمیایی را به انرژی الکتریسیته تبدیل می کند و باتری منبع و مخزن برق برای راه اندازی و استارت تمام موتورهای دیزل، موتورهای بنزینی و از جمله دستگاه دیزل ژنراتورمی باشد.

نکته:دیزل ژنراتور های امروزی جهت کنترل هرچه بهتر وضعیت موتور و ژنراتور و تولید پیوسته برق، به کنترلرهای هوشمند دیجیتالی مجهز هستند. 

این کنترل ها علاوه بر کنترل تمام قسمت های موتور و ژنراتور، خاموش روشن شدن خودکار و در مدار قرار دادن دستگاه را انجام می دهد که برای راه اندازی و هدایت آن دیگر نیازی به حضور نیروی انسانی نیست.

دیگر وظایف باتری دیزل

بنابرای علاوه بر تامین نیروی اولیه استارت دستگاه، باتری دیزل ژنراتور وظایف زیر را بر عهده دارد.

• تامین انرژی کنترلرهای هوشمند دیجیتالی دیزل ژنراتور
• تامین جریان DC مورد نیاز موتور های کوچک که به دیزل ژنراتور وصل هستند و به برق مستقیم نیاز دارند. مثل موتورهای دمپر هوای ۲۴ولتی 
• جهت استفاده در سیستم های کنترلی و رله های تابلو

مشکل عدم استارت دیزل ژنراتور معمولا به دلیل ایراد در باتری آن است.

باتری خودروهای سنگین و دیزل ژنراتور

باتری دیزل ژنراتور عموما از نوع سربی اسیدی است که می‌تواند از انوع قدیمی آن غیر سیلد (اسیدی) و سیلد که معروف به خشک یا اتمی است باشند. نوع اتمی یا سیلد آن نیاز به مراقبت ندارد ولی نوع اسیدی آن را باید به‌ طور مداوم چک و بررسی کنید.

 البته نوع سومی از باطری دیزل ژنراتور وجود دارد که به نیکل کادمیوم معروف است.این نوع باطری ها عموما در صنایع حساس مانند نفت و گاز به کار می روند و قیمت باطری نیکل کادمیوم چند برابر نوع اسیدی می‌باشد و طول عمر آن خیلی بیشتر از انواع دیگر است.

همچنین باتری ها یا بصورت مستقیم (سری یا موازی) به تجهیزات متصل شده و یا توسط تجهیزات الکترونیکی (اینورتر، رکتیفایر) به سطوح ولتاژ مختلف DC یا AC تبدیل شده و سپس جهت تغذیه مورد استفاده قرار می گیرند. بارزترین کاربرد باتریها در منابع تغذیه بدون وقفه (UPS) می باشند.

 باتری دیزل از چند بخش تشکیل شده است؟

1. روکش باطری که معمولا از جنس پلاستیک ،کائوچو یا پلی پروپلین می باشد
2. صفحات عایق و صفحات داخلی باتری که از جنس سرب، دی اکسید سرب می باشند. 
3. در پوش باطری نیز از جنس پلاستیک و یا کائوچو که دارای سوراخ برای خارج کردن گاز های تولید شده تعبیه شده است.
4. محلول الکترولیت باتری از ترکیب آب مقطر و اسید سولفوریک رقیق تولید شده است.

عملکرد صحیح کل این مجموعه باعث تولید جریان برق مستقیم مورد نیاز راه اندازی و روشن کردن موتور دیزل ژنراتور می شود.

مشخصات باتری ژنراتور

• ولتاژ باتری: داخل هر خانه از باتری 2 ولت برق تولید می شود که باتری های معمولا شش خانه ای دارای ولتاژ 12 ولت هستند.
• ظرفیت باتری: واحد ظرفیت باتری بر اساس آمپر ساعت می باشد که با علامت Ah روی باتری ها نوشته می شود به طور مثال 100Ah یعنی باتری با ظرفیت 100 آمپر ساعت است.
• پلیت یا تعداد صفحات: به مجموع تعداد صفحات مثبت و منفی باتری پلیت (PL) گفته می شود. مثلا باتری 19PL دارای 10 صفحه منفی و 9 صفحه مثبت در هرخانه است. (تعداد صفحات منفی یکی بیشتر از صفحات مثبت است).

عوامل تاثیر گذار در سایزینگ باتری دیزل ژنراتور

موارد زیر را باید در هنگام سایزینگ باطری دیزل ژنراتور در نظر بگیرید.

1. جنس روغن دیزل
2. دمای اطراف دیزل هنگام راه اندازی
3. تعداد دفعات استارت
4. طول و مدت‌زمان هر استارت
5. سایز باتری به نوع باطری اسیدی نوع سیلد یا غیر سیلد و نیکل کادمیوم بستگی دارد
6. میزان انرژی که راه اندازی دیزل ژنراتور از باطری می‌گیرد.

نکته: توجه داشته باشید که اندازه باتری خیلی اهمیت دارد. چرا که احتمال دارد در هوای سرد نتواند جریان استارت را برای به کار انداختن دیزل تأمین کند.

معمولا در هوای سرد روغن موتور دیزل غلیظ تر و مانند گیریس می‌شود که باعث می شود به توان بیشتری برای به حرکت درآوردن قطعات داخل دیزل نیاز باشد چرا که روغن غلظت بیشتری دارد.

با توجه به اینکه باتری دیزل ژنراتور تفاوت چندانی با باتری خودرو معمولی ندارد، پشنهاد می شود مقاله ی راهکارهای استارت نخوردن خودرو در هوای سرد را نیز مطالعه کنید.

دلایل و راهکارهای روشن نشدن ماشین در هوای سرد

نکات مهم در نگهداری باتری های دیزل ژنراتور

باتری‌ها برای عملکرد درست دیزل ژنراتورها بسیار حائز اهمیت هستند. به همین دلیل عموما باتری، اولین موردی است که تکنسین در زمان مشکل استارت نزدن موتور بررسی می کنند. بنابراین حفظ و مراقبت درست از باتری دیزل ژنراتور یکی از مهمترین عوامل عملکرد صحیح دیزل ژنراتور به شمار می رود.

نگهداری باطری دیزل ژنراتور به نوع آن بستگی دارد ولی حفظ آن معمولا شامل موارد زیر می شود.

1. در دیزل ژنراتور اضطراری حتما از باتری شارژر اتوماتیک استفاده کنید و از این که باطری شارژر همواره و به درستی به باتری متصل است مطمئن شوید.که علاوه بر کاملا شارژ نگه داشتن باتری دیزل ژنراتور، طول عمر باتری را نیز افزایش یابد.
2. باتری باید به صورت دوره ای در حالت شارژ کامل (پر شدن) و دشارژ (خالی شدن) باشد تا از عمر مفید باتری دیزل ژنراتور کم نشود.
3. طبهای مثبت و منفی باتری دیزل ژنراتور را با برس تمیز کرده و کابل های سر باتری را محکم کرده و برای جلوگیری از سولفاته شدن آن ها را گریسکاری کنید.
   
4. از باتری بیش از حد توان کار نکشید به طور مثال در هنگام معیوب بودن دیزل ژنراتور، استارت های طولانی نزنید.
5. وقتی که محلول الکترولیت باتری دیزل ژنراتور کم شده است، به مقدار لازم به خانه های آن آب مقطر بریزید. از اضافه کردن آب اسید و آب غیر مقطر به باتری دیزل ژنراتور خودداری کنید چرا که منجر به خراب شدن زود هنگام باتری می شود.
6. از اشتعال هرگونه آتش در نزدیک باتری دیزل ژنراتور اجتناب کنید. زیرا گازهای خروجی از باتری دیزل ژنراتور اشتعال پذیر می باشد که باعث انفجار می شود. توجه داشته باشید که از استنشاق گازهای خروجی باتری دیزل ژنراتور نیز اجتناب کنید زیرا این گازها برای دستگاه تنفسی انسان مضر است و به ریه ها آسیب می زند
7.  
   

   نگهداری باتری های دیزل ژنراتور

8. در صورتی که به دلیل خراب بودن دینام، باتری شارژ نشود و یا به علت خراب بودن آفتومات، باتری زیادی شارژ و به جوش می آید. برای جلوگیری از خراب شدن باتری، قطعات مربوطه را تعمیر کنید.
9. چند وقت یکبار باتری دیزل ژنراتور را بررسی کنید.
10. تست جریان را بر اساس توصیه شرکت سازنده انجام دهید.
11. همچنین پیشنهاد می‌شود در زمستان برای راه اندازی راحت تر دیزل ژنراتور دمای اتاق دیزل ژنراتور را حدود ۱۰ الی ۲۰ درجه نگه دارید. برای دیزل گرم کن آب نصب کنید تا جریان کمتر باطری برای راه اندازی نیاز باشد. نوع روغن هم در استارت تاثیر گذار است. سعی کنید دمای باطری مناسب باشد زیرا دمای پایین آمپر دهی باطری را شدیدا کم می‌کند.

اگر از باطری های دیزل را مانند اصول بالا نگهداری کنید، این باتری ها 3 تا 5 سال با توجه به مقدار استفاده عمر خواهند کرد. اهمیت باتری دیزل ژنراتور وقتی نمایان می شود که بدانیم باتری دیزل ژنراتور به جز راه اندازی موتور دیزل، باید برق برد های الکترونیکی(PLC) تابلو دیزل ژنراتور را تامین کند که اجزائ مختلف دستگاه دیزل ژنراتور به صورت دیجیتالی کنترل کند.

تست باتری دیزل ژنراتور

باتری های دیزل ژنراتور با ولتاژ پایین یا شارژ کم، یک عامل رایج خراب شدن سیستم برق اضطراری دیزل محسوب می شود. بنابراین باتری را باید به طور کامل شارژ نگه دارید و به خوبی نگهداری کنید. و تا قبل از تست و بازرسی منظم، و رفع عیوب وضعیت فعلی باتری، از هرگونه سوئیچ استارت ژنراتور خودداری کنید. همچنین باتری ها باید تمیز شوند و مقادیر ویژه و میزان الکترولیت آن بررسی شود.

مراحل تست باتری

• تستر بار باتری: صرفا بررسی ولتاژ خروجی باتری ها نشان دهنده توانایی آنها در ارائه توان مصرفی  و سلامت باتری نیست. با افزایش سن باتری، مقاومت داخلی آنها نسبت به جریان جاری افزایش می یابد. و اندازه گیری دقیق ولتاژ پایانه باید فقط به صورت تحت بار انجام شود. در برخی از ژنراتورها، این آزمون تست بار، هر زمان که ژنراتور راه اندازی می شود، به طور خودکار انجام می شود. در سایر دستگاه های ژنراتور، از یک تستر بار باتری برای مشخص شدن وضعیت باتری استفاده کنید.
  

• تمیز کردن باتری: زمانی که گرد و غبار بیش از حد روی باتری دیده می شود، با دستمال مرطوب، باتری ها را تمیز کنید. اگر خوردگی در اطراف پایانه ها وجود داشته باشد، کابل های باتری را جدا کنید و پایانه ها را با یک ترکیب از سودا و آب جوش (۱/۴ کیلوگرم نوشابه گازدار با ۱ کیلو آب) بشویید. مواظب باشید که این ترکیب وارد سلول های باتری نشود. و خود باتری را با آب تنها تمیز کنید. پس از قرار دادن اتصالات، قطب های باتری را با استفاده از نور لکه بر روی کاغذ پاک کنید.
  

• بررسی وزن باتری:یک باتری سرب اسید باز که کاملا شارژ شده است، دارای وزن 1/260 کیلوگیرم است، باتری را در حالت شارژ کامل با استفاده از یک هیدرومتر وزن کنید، در صورتی که کمتر از 1/215 را نشان داد، باتری کامل شارژ نشده است.
  
• بررسی سطح الکترولیت: سطح الکترولیت باتری های سرب اسید را حداقل باید هر 200 ساعت یکبار بررسی کنید، در صورت کم بودن آن سلول های باتری را تا انتهای گردن، با آب مقطر پر کنید.
  

فیلم حل مشکل استارت دستگاه دیزل با با شارژر و باتری دیزل ژنراتور

در این ویدئو نحوه نصب باتری به دستگاه دیزل را نشان می دهد. همچنین مشکل استارت نخوردن آن را با بررسی باتری و شارژر حل می کند.

جلوگیری از ترکیدن باطری دیزل ژنراتور

همانطور که در مطالب قبلی ذکر شد، یکی از مراحل سرویس و نگهداری باتری دیزل ژنراتور تست و بررسی منظم آن است. برای انجام این تست لازم است دیزل ژنراتور دیتاسنتر به طور منظم و دوره ای و به حالت مصنوعی در مدار قرار گیرد.

معمولا دیزل ژنراتور در حالت عادی پس از قطع شدن برق اصلی شبکه، استارت خورده و وارد مدار می شود. اما در پروسه آزمایش دیزل ژنراتور به صورت دستی استارت زده می شود و عملکرد آن مورد بررسی قرار می گیرد. یکی از خطرات احتمالی در این تست، ترکیدن باتری دیزل ژنراتور در هنگام تست می باشد.

 در صورتی که باتری دیزل ژنراتور از نوع اسیدی (غیر سیلد) باشد، ترکیدن باتری ریسک بالاتری  دارد چرا که موجب پخش شدن اسید به اطراف می شود. در این حالت حتی ممکن است فردی که در نزدکی دیزل ژنراتور قرار دارد، آسیب ببیند.

عوامل متعددی می توانند موجب ترکیدن باتری شوند. برخی از اصلی ترین این دلایل در زیر آمده است:

• گذشت عمر مفید باتری و گرمای بیش از حد محیط
• گرفتگی روزنه های خروج گاز
• شارژ بیش از حد توسط شارژر
• عدم سرویس مناسب باتری
• کیفیت پایین باتری
• به وجود آمدن اتصال کوتاه بین پین های باتری

به شدت توصیه می شود افرادی که با این تجهیزات سر و کار دارند نکات ایمنی را رعایت کنید و از لباس، عینک، کلاه و کفش ایمنی استفاده نمایند. لباس مقاوم در برابر اسید می تواند خطر آسیب بدنی را در این مورد کاهش دهد.

شارژر باطری دیزل ژنراتور

شارژر باتری دیزل ژنراتور چیست؟ اولین مسئله در مورد شارژر باتری دیزل ژنراتور عملکرد باتری دیزل ژنراتور است. شارژر باتری دستگاه دیزل می تواند منجر به شارژ کامل باتری دیزل ژنراتور و محافظت از عدم شارژ بیش از اندازه آن و یا جوش آوردن اسید باتری شود. این مسئله باعث طول عمر بیشتر باتری موتوربرق خواهد شد. باتری شارژر دیزل ژنراتور با ولتاژ و جریان محدود شده و خروجی ثابت جهت شارژ باتری سرب اسید به خصوص باتری دیزل ژنراتور مناسب است.

دیزل ژنراتورها که به برق اضطراری نیز معروف هستند، همیشه باید در حالت آمادگی کامل برای روشن کردن موتور در زمان قطعی برق باشد. بنابراین شارژر باطری دیزل ژنراتور کمک می کند که باتری برای تامین ولتاژ و تولید الکتریسیته همواره آماده باشد و به عبارتی نخوابد.

عملکرد شارژر باتری دیزل ژنراتور، به این صورت است که باطری کاملا شارژ شود و از شارژ بیش از حد و به جوش آمدن باتری های اسیدی جلوگیری می کند به طور کلی از آن محافظت می کند.

ولتاژ نگهداری شارژر باتری باید با توجه به دمای محیط تنظیم شود. اگر ولتاژ نگهداری باتری بالاتر از حد مجاز باشد، سبب خوردگی شبکه و در نهایت کاهش طول عمر باتری می شود. همچنین اگر ولتاژ باتری پایین تر باشد موجب می شود باتری کامل شارژ نشود و سولفات سرب روی صفحات بشیند و باز هم باتری کاهش یابد. بنابراین استفاده از شارژ باتری استاندارد از عوامل تاثیر گذار بر طول عمر باطری دیزل ژنراتور محسوب می شود.

ولتاژ شارژر باتری دیزل ژنراتور

شارژر همواره باید به باتری متصل باشد تا دیزل در همه ی شرایط آماده به کار (با ولتاژ های 12 و 24 ولت)باشد.

در دیزل ژنراتور در توان های رنج پایین که ولتاژ استارت ان ۱۲ ولت می باشد، از باطری ۱۲ ولت و جریان۷۵ تا ۹۰ (آمپر ساعت AH)استفاده می شود. که در این حالت ولتاژ شارژر باطری دیزل زنراتور را روی ۱۳ ولت تنظیم کنید تا باطری شارژ شود.

در دیزل ژنراتور با توان در رنج بالا که استارت آن ۲۴ ولت است، از باطری ۲۴ ولت (یا دو باطری ۱۲ ولت به صورت سری) و جریانی در حدود ۱۲۰ تا ۱۵۰ (آمپر ساعت AH) استفاده می شود. که در این حالت از ولتاژ شارژر باطری را روی ۲۵ الی ۲۶ ولت تنظیم می کنند تا باطری شارژ شود.

شارژر باطری دیزل ژنراتورها هم برای باطری های اسیدی و هم برای باطری های اتمی قابل استفاده هستند .

برند های مطرح در ساخت شارژر باطری دیزل ژنراتور به ترتیب بر مبنا کیفیت  به شرح ذیل می باشد:

• شارژر باطری دیپ سی ساخت انگلستان (DEEPSEA)
•  شارژر باطری کامپ ساخت جمهوری چک (COMAP)
•  شارژر باطری دیتاکام ساخت ترکیه (DATAKOM)

باتری شارژر دیزل ژنراتور بر اساس سیستم سوئیچینگ ساخته شده اند و ساختار قوی و دقیق آن ها، امکان استفاده از آنها را در محیط های صنعتی با میدان های الکترومغناطیسی بسیار قوی فراهم می سازد. وزن سبک و ابعاد کوچک باتری شارژرها قابلیت استفاده از آن ها را در محیط هایی با لرزش زیاد و همچنین فضاهای کم را موثر ساخته است.کیفیت بالای این شارژر باتری دیزل ژنراتور باعث کمتر گرم شدن شارژر می شود و بر همین اساس می توان این باتری شارژرها را در محیط های با دمای بالا نیز استفاده کرد. نصب و راه اندازی ساده از مزایای باتری شارژرهای دیپسی انگلستان و دیتاکام ترکیه می باشد.

عوامل موثر در انتخاب باتری مناسب دیزل ژنراتور

با توجه به این که استارت به موقع دیزل ژنراتور خیلی مهم است، بنابراین اهمیت استفاده از باتری مرغوب و با کیفیت و همچنین نگهداری صحیح آن زیاد می باشد. و باتری آن یکی از مهم‌ترین اجزای دستگاه است که ولی معمولاً آن را کم اهمیت به شمار می برند. درحالی که بدون باطری حتی دستگاه ژنراتور شما نمی‌تواند روشن شود و توان موردنیاز شما را در حالت اضطراری نمی‌تواند تأمین شود. باطری مناسب را بر اساس شرایط زیر انتخاب کنید:

• مطمئن شوید که باطری برای کاربری شما مناسب است. دمای محیط، توان موردنیاز برای استارت دیزل، و پیشنهاد‌های سازنده را در انتخاب باطری در نظر بگیرید.
• باطری که در حال حاضر نصب‌شده است را با معیارهای سازنده مقایسه کنید. باطری که از سایز پیشنهادی سازنده بزرگ‌تر است مناسب است.
• طول عمر باطری را، قیمت و جریان دهی و گارانتی آن را مقایسه کنید و بهترین باطری را انتخاب کنید.
• از موجود بودن باطری در محدوده‌ی شما برای جایگزینی در صورت خرابی مطمئن شوید.
  
• جهت انتخاب باطری مناسب دیزل ژنراتور باید به مواردی مانند بزرگی و کوچکی دستگاه و جریانی که استارت آن خواهد کشید، تعداد دفعات راه اندازی  و غیره دقت کنید
  

چند نمونه از باتری های دیزل ژنراتور

در صورتی که اطلاعات کافی در زمینه انتخاب باتری مناسب برای دیزل ژنراتور را ندارید، با ما تماس بگیرید. کارشناسان مجموعه کیان باتری، آماده ارائه مشاوره و تامین و نصب رایگان باتری به صورت امداد شبانه روزی می باشند.