عوامل و علائم خرابی ای سی یو ECU خودرو

همانطور که میدانید ECU خودرو، وظیفه شناسایی مشکلات و معایب خودرو را دارد؛ اما اگر خود قطعه ای سی یو خراب شود چه باید کرد؟  معمولاً در مورد علائم خرابی خود کامپیوتر خودرو کمتر خوانده ایم. در این  مطلب، به نشانه ها و عوامل خرابی ECU ای سی یو ماشین می پردازیم.

خراب شدن ECU

 همانطور که گفته شد ECU وظیفه دارد تا خرابی هایی که در قسمت های مختلف اتومبیل اتفاق می افتد را به راننده گزارش دهد. اما گاهی اوقات ممکن است خود قطعه ECU دچار مشکل شده و خراب گردد. خراب شدن ECU می تواند مشکلات بسیاری را در خودرو به وجود آورد و حتی موجب حرکت نکردن خودرو نیز می گردد.

ECU خودرو دارای دو نوع حافظه است: دائم و موقت. تمامی اطلاعات مربوط به مشکلات به وجود آمده در خودرو، روی حافظه موقت ذخیره می شود. به خاطر بسپارید تا زمانی که ECU خودرو به برق متصل باشد، اطلاعات، روی حافظه موقت آن حفظ خواهد شد؛ در غیر این صورت، پس از گذشت کمتر از ۲۰ دقیقه، اطلاعات پاک می شود.

پس توجه داشته باشید پس از روشن شدن چراغ چک، قسمت هایی مثل باتری و سر باتری خودرو را به هیچ وجه دستکاری نکنید.

لازم به ذکر است، اطلاعات موجود بر روی حافظه دائم، وقتی پاک می شود که این حافظه، آسیب ببیند. همانطور که می دانید، شناسایی مشکلات به وجود آمده در خودرو با اتصال دستگاهی به نام دیاگ به ECU خودرو، به راحتی امکان پذیر است. برای تشخیص به موقع خرابی ECU خودرو و جلوگیری از مشکلات پیش رو نیز نشانه هایی وجود دارد که در ادامه با آنها آشنا می شوید.

دیاگ خودرو چیست و نحوه دیاگ زدن ماشین

علائم خرابی کامپیوتر خودرو

نشانه ها و علائم مختلفی وجود دارد که نشان دهنده خراب شدن ECU خودرو می باشد و در صورت مشاهده این نشانه ها نیاز است تا به یک متخصص و تعمیرکار در این زمینه مراجعه کرد و نسبت به درست کردن این قطعه مهم اقدام نمود.

روشن شدن چراغ چک موتور مهمترین علامت خرابی ECU

زمانی که سنسورهای مختلف در خودرو دچار مشکل گردند و یا کار نکنند، چراغ موتور خودرو روشن خواهد شد. با مراجعه به تعمیرگاه و استفاده از دستگاه دیاگ که به آن عیب یاب کامپیوتری نیز گفته می شود، ایراد خودرو را پیدا کرده و خطایی که در ECU داده می شود را می خوانند.

روشن نشدن موتور

زمان هایی پیش آمده که ماشین استارت زده می شود اما موتور یا پیشرانه روشن نمی شود. این روشن نشدن پیشرانه خودرو می تواند ناشی از دلایل مختلفی باشد که یکی از آنها از کار افتادن ECU می باشد.

در صورتی که ECU خودرو از کار بیفتد دستور لازم برای جرقه زدن شمع داده نمی شود و در نتیجه پیشرانه روشن نخواهد شد. برای این که متوجه شویم خرابی ناشی از ECU است یا خرابی دیگر، لازم است تا از دستگاه دیاگ استفاده شود.

مقاله پیشنهادی: علت استارت نخوردن ماشین + علائم و حل مشکل

لرزش موتور خودرو

زمانی که پیشرانه دچار لرزش می شود و توان آن کاهش می یابد می توان این مشکل را در نتیجه خرابی ECU دانست. زمانی که ECU  خراب شود در چند سیلندر جرقه زنی صورت نمی گیرد و پیشرانه شروع به لرزیدن می کند. با استفاده از دستگاه عیب یاب کامپیوتری می توان منشا این لرزش را پیدا کرد و به رفع این مشکل پرداخت.

کم شدن قدرت موتور

با ایجاد مشکل در ECU امکان محاسبه دقیق زمان پاشش سوخت وجود نخواهد داشت و در نتیجه قدرت پیشرانه یا موتور خودذو بسیار کم می گردد. همچنین زمانی که ECU خودرو خراب شود امکان محاسبه مصرف سوخت وجود ندارد و اتومبیل میزان بالاتری از سوخت را مصرف می کند که حنتما نیازمند تعمیر این قطعه می باشد.

مقاله پیشنهادی: دلایل کاهش قدرت موتور خودرو

مصرف زیاد سوخت

ازآن‌جاکه برای عملکرد مطلوب وسیله‌ نقلیه به نسبت سوخت و هوای مناسب نیاز است، ایسیو معیوب نمی‌داند که چه مقدار سوخت باید به محفظه احتراق ارسال شود. این بدان معنا است که در فرآیند احتراق، اغلب مقدار زیادی سوخت برای سوختن ارسال می‌شود. نتیجه این است که خودرو بیش از حد لازم سوخت مصرف می‌کند. این مشکل نه تنها باعث افزایش هزینه ماهانه دریافت بنزین (یا گاز) می‌شود، بلکه به آلودگی بیشتر هوا نیز دامن می‌زند.

ریپ زدن خودرو، بد کار کردن سیستم موتور و روشن نشدن آن از جمله نشانه های خرابی ECU خودرو هستند.

معایب و مشکلات ECU

به طور کل ECU ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ از دو ﺟﻨﺒﻪ اﯾﺮاد ﭘﻴﺪا کند :

•  مشکلات نرم افزاری

حدود بالای ۹۰% از مشکلات ECU مشکلات نرم افزاری می باشد. مشکلات نرم افزاری معمولا با دستگاه های برنامه ریزی ای سی یو (  ECU Programmer ) یا پروگرامر ECU قابل حل هستند.

• مشکلات سخت افزاری

خیلی کم رخ می دهد. در هنگامی که یکی از درایورهای حسگرها یا عملگرها بسوزد، که در این صورت شکل ظاهری آن کاملا مشخص می باشد و یا اگر ارتباطی قطع گردیده باشید که می توان با اهم متر آن ارتباط را مشخص نمود ولی قابل تعمیر نمی باشد اما در صورت سوختن درایورها میتوان آن ها را  تعویض نمود.

عوامل خرابی ECU ماشین

شایع ترین عامل خرابی ECU خودرو، نوسانات برقی و یا وارد شدن شوک به این تراشه است. انجام هر یک از کارهای غیراصولی زیر، باعث وارد شدن شوک الکتریکی و بروز اختلال در ECU خودرو می شود:

• دستکاری و جدا کردن کابل باتری حین روشن بودن خودرو
• اطمینان از وجود برق در سر باتری به روش غیر اصولی
• خیس شدن ECU
• دستکاری بدنه و پین های ECU
• باتری به باتری کردن خودرو

خرابی استارت

بسیاری از وسایل نقلیه، استارت‌هایی دارند که از سنسورهای خاصی استفاده می‌کنند. یکی از این سنسورها، Override است که میزان ولتاژ ECU را کنترل می‌کند. اگر این حس‌گر خراب شود، ای سی یو مقدار صحیح ولتاژ را دریافت نمی‌کند و این موضوع می‌تواند به یکی از عوامل خرابی ای سی یو خودرو تبدیل شود.

مشکل دیگری که می‌تواند رخ دهد، جایگزین‌کردن استارتر قدیمی با استارتر جدیدی است که با ECU خودروی شما سازگار نیست. هر نوع استارتری که خریداری می‌کنید، مطمئن شوید که با ای سی یو خودرو سازگار باشد.

دلایل سوختن ای سی یو خودرو

عامل اصلی در سوختن قطعات حساسی نظیر ecu نوسانات ولتاژ و وارد شدن شوک های متعدد به این قطعات است. در خودروهای قدیمی که این قطعات وجود نداشتند تعمیرکاران از روش هائی سنتی جهت تست قطعات برقی استفاده میکردنند که راهگشا نیز بود ولی این روشها در خودروهای امروزی با وجود قطعات حساس الکترونیکی نه تنها راهگشا نیست بلکه باعث صدمات جدی به این قطعات نیز می گردد.

تست قطعات برقی حساس خودروهای امروزی می بایست به وسیله دستگاههای عیب یاب کامپیوتری انجام گیرد. ولی متاسفانه به دلیل قیمت بالای این دستگاهها و پایین بودن سطح معلومات بعضی از تعمیرکاران و عدم اطلاع و اموزش های کافی متاسفانه از همان از روشهای قدیمی استفاده میکنند.

۱- جداکردن کابل باطری هنگامی که خودرو روشن است

همانطور که می دانید ولتاژ تولیدی دینام حدود ۱۴ ولت است، اما باید دانست که این ولتاژ، ولتاژ متوسط تولیدی دینام است. قله (پیک) تولید ولتاژ دینام برحسب دور موتور و بار گرفته شده از دینام، متغیر بوده و گاهی اوقات به بیش از ۱۶ ولت نیز می رسد.

در حالت عادی که کابل های باطری متصل است این نوسان ولتاژی به دلیل خاصیت خازنی باطری تعدیل می شود اما اگر کابل باطری در هنگامیکه خودرو روشن است، باز شود، این نوسانات می تواند بر روی قسمت های حساس خودرو (تمامی کنترل یونیت های الکتریکی) تاثیر نامطلوب داشته باشد.

۲- امتحان جرقه از روی وایر شمع با اتصال آن به بدنه

وقتی وایرها را از سر شمع ها می کشید و برای امتحان برق ارسالی به سر شمع ها توسط وایر مربوطه به بدنه جرقه ایجاد می کنید، ممکن است که مقدار جریان نا بهنگام غیر قابل کنترلی را در ثانویه کویل ایجاد کنید. برق ثانویه کویل با برق ثانویه کویل با برق سیم پیچ اولیه آن دارای تاثیر متقابل هستند.

۳- خیس شدن ecu

اگر پشت جعبه ecu را باز کنید خواهید دید برای جلوگیری از نفوذ آب قسمت فیبر مدارچاپی و حتی پین های داخلی با ماده ای موم مانند پوشیده شده اما در هر صورت پین های نری خارجی سوکت ecu بدون محافظ هستند و خیس شدن آنها موجب اتصال کوتاه خارجی شده و ممکن است به احتمال زیاد به ecu آسیب بزند.

۴- دست زدن به پین های ecu

یکی از مواردی که اغلب با آن ناآشنا بوده و یا مورد غفلت قرار می‌گیرد دست زدن به پین‌های ECU است که به دلیل ریسک الکتریسیته ساکن بدن می‌تواند موجب آسیب زدن‌های جدی به آن شود. الکتریسیته ساکن بدن انسان گاهی اوقات می‌تواند تا هزارها ولت بالا برود.

۵- باتری به باتری کردن خودرو اشتباه

اگر در زمان چرخاندن سوییچ دیدید که خودرو روشن نمی‌شود و چراغ‌های پشت آمپر نیز خاموش هستند، پس احتمالاً به باتری‌به‌باتری‌کردن (جامپ‌استارت) نیاز دارید. اگر در مرحله باتری‌به‌باتری‌کردن کابل‌ها به اشتباه متصل شوند، ECU خودرو به احتمال بسیار زیاد خراب می‌شود. در این زمان، باید ایسیوی خراب را تعمیر یا تعویض کنید.

برخی اوقات رانندگانی که به هر دلیلی خودروشان به علت ضعیف بودن باطری یا خالی کردن باطری دشارژ شده می خواهند با سری کردن باطری های دو خودرو اقدام به استارت و روشن کردن خودرو کنند. اگر فرض کنیم دو باطری ۱۰ولتی را سری کنیم مجموعاً ۲۰ولت ببرق داشته که در خودروهای انژکتوری می تواند موجب رسیدن به ecu انژکتوری شود، ریسک سوختن ecu به طور استاندارد ۱۶ ولت است.

نحوه عیب یابی و تشخیص خرابی ای سی یو

با مشاهده اولین علائم خرابی، می‌توان ECU معیوب را تشخیص داد. بعد از این کار، یک آزمایش فیزیکی برای تأیید عدم عملکرد صحیح این قطعه انجام می‌شود که به شرح زیر است:

• آیا موتور روشن می‌شود یا خیر؟ روشن‌نشدن می‌تواند یک علت اصلی در خرابی ایسیو باشد.
• ببینید آیا چراغ چک خودرو روشن است. هرگونه مشکل در ای سی یو باعث روشن‌شدن چراغ چک می‌شود.
• مولتی‌متر را بردارید و آن را در بالاترین درجه تنظیم کنید. پس از اتصال مولتی‌متر به کانکتور ECU (ترمینال‌ها)، مقدار عدد نمایش‌داده‌شده در مولتی‌متر را مشاهده کنید. اگر مولتی‌متر مقدار «صفر» را نشان داد، واحد کنترل الکترونیکی از کار افتاده است.
• ایسیو را فقط با استفاده از مولتی‌متر و طبق دستورالعمل‌های ارائه‌شده در دفترچه راهنمای دستگاه تست کنید.
• بسیار مراقب باشید! هنگام اندازه گیری ولتاژ، لازم است جریان برق را قطع کنید.
• از آنجا که ای سی یو قطعه بسیار حساس و گران قیمتی است، توصیه می‌شود در صورت نداشتن دانش کافی، به یک متخصص مراجعه کنید.

رفع خطای ECU خودرو

همان‌طور که در متن بالا اشاره شد، برخی خروجی‌های ECU به وضوح قابل مشاهده هستند؛ مانند چراغ‌هایی که در پشت آمپر گاهی روشن می‌شوند، اما احتمالا برای شما هم پیش آمده است که به‌عنوان مثال درب را کاملا بسته‌اید و با این حال چراغ مربوط به درب‌ها خاموش نشده است.

این موارد می‌تواند نشانه خطا در ECU یا در مکانیزمی باشد که وضعیت درب را به ECU منتقل می‌کند. تشخیص این امر که این خطا ناشی از کدام‌یک از موارد پیش‌گفته است به این سادگی‌ها نبوده و باید به یک کارشناس ماهر و باتجربه مراجعه کنید.

بسیاری از خطاهای ECU با تنظیم مجدد آن برطرف می‌شوند که این کار از طریق دستگاهی تحت عنوان دیاگ صورت می‌گیرد. برای دسترسی به ECU پورت‌هایی تحت عنوان ODB) On- Board- Diagnostic) وجود دارد که عمدتا نیز در زیر فرمان قرار دارند. با استفاده از این پورت و دیاگ، می‌توانید به ECU دسترسی داشته و در صورت نیاز آن‌را بازنشانی کرده و خطاهای موجود را حذف کنید. لازم به ذکر است که این امر نیاز به دانش و تجربه تخصصی دارد.

 تعمیر ای سی یو خودرو

خرابی ایسیو، عیب یابی و تعمیر این قطعه را الزامی و ضروری می کند. به طور کلی، ساختار ایسیو خودرو از دو بخش حافظه دائم و حافظه کوتاه مدت متشکل شده است. غالبا حافظه کوتاه مدت با قطع جریان برق باتری پاک می شود، اما امکان بازگردانی اطلاعات آن وجود دارد.

حافظه دائم همانند یک رایانه در ساختار خودرو عمل نموده و داده های آن با قطع جریان برق پاک نمی شود. با این حال در صورت خرابی و آسیب دیدن قابلیت بازیابی اطلاعات آن میسر نمی باشد.

یکی از بهترین و مؤثرترین ابزارها برای تشخیص دلایل خرابی ایسیو، دیاگ خودرو (Diagnosis) یا عیب یاب می باشد. این دستگاه با متصل شدن به کامپیوتر ماشین اشکالات و ایرادات ضبط شده در حافظه های ای سی یو را به تعمیرکار ارائه می کند. غالبا ایراد ایجاد شده با یک کد خطا نمایش داده می شود.

تعمیرکار پس از بررسی کدهای خطا و علائم خرابی نسبت به عیب یابی و تعمیر این قطعه اقدام می کند. بر این اساس، با دستگاه دیاگ امکان شناسایی و عیب یابی کلیه خطاهای موجود در سیستم مکانیکی یا برق خودرو محقق می گردد.

تعمیر سنسورهای ECU

در هر قسمت از ای سی یو شما برای ارتباط با سایر قطعات و قسمت‌های ماشین سنسورهایی وجود دارد و عملکرد آن‌ها توسط ای سی یو کنترل می‌شود. اگر هر یک از این سنسورها آسیب ببیند، باید اقدام به تعمیر یا تعویض آن سنسور نمود

نحوه تعویض ای سی یو

برای تعویض ای سی یو تکنسین ابتدا باتری ماشین را جدا می‌کند و برق آن را قطع می‌کند و بعد حدود یک ساعت به ماشین وقت می‌دهد تا همه اطلاعات موجود در حافظه موقف ای سی یو حذف شود. بعد از اینکه اطلاعات پاک شد می‌توانید مطمئن شوید که هیچ دستورالعمل اشتباهی دیگر نمی‌تواند موجب بروز مشکل در سیستم شود.

حال ای سی یو برداشته می‌شود و برای پیدا کردن آن تکنسین‌ها معمولاً جای آن را می‌دانند اما در صورت عدم اطلاع بهتر است از دفترچه راهنمای ماشین‌تان استفاده کنید و بعد از اینکه براکت‌های مربوط به ای سی یو از ماشین جدا شود به وسیله پیچ‌های مربوط به سیم‌کشی باز می‌شود.

در انتها بعد از برداشتن ای سی یو و بررسی مجدد مشخص شود که مشکل غیرقابل حلی در دستگاه ایجاد شده است، به جای ای سی یو معیوب باید ای سی یو جدیدی را جایگزین کنید و همه مراحل نصب و سیم‌کشی‌های آن نیز با دقت درست همانند اول انجام شود. سپس باتری دوباره به ماشین نصب و جاسازی می‌شود و با انجام تنظیمات عملکرد ماشین بار دیگر بررسی و آزمایش می‌شود.

راه های جلوگیری از خرابی ای سی یو ماشین

اگر می خواهید به ECU خودرو و یا همان کامپیوتر ماشین خود آسیب نرسانید و برای خرید مجدد آن هزینه زیادی را صرف نکنید موارد زیر را هرگز انجام ندهید، چرا که باعث خرابی ای سی یو میشود.

۱- زمانی که خودرو روشن است باتری را جدا نکنید!

همان‌طور که می‌دانید ولتاژ تولید شده توسط دینام خودرو حدود ۱۴ ولت است اما نکته مهم اینجاست که این ولتاژ، ولتاژ متوسط تولیدی دینام می باشد. نوسان تولید ولتاژ دینام بر حسب دور موتور و بار گرفته شده از دینام، متغیر بوده و گاهی اوقات به ۱۶ ولت هم می‌رسد.

در حالت عادی که کابل‌های باطری به باطری متصل است این نوسان به خاطر خاصیت خازنی باطری تعدیل می‌شود اما اگر کابل باطری در هنگام روشن بودن خودرو باز شود، برق خودرو دچار نوسانات میشود و این نوسانات می‌تواند بر روی بخش های حساس خودرو (کلیه کنترل یونیت‌های الکترونیکی) تاثیر بدی داشته باشد. حداکثر قدرت تحمل نوسان ولتاژی ای سی یو به طور استاندارد ۱۶ ولت است.

اگر هنگامی که خودرو روشن است کابل باطری را جدا کنیم به طور حتم ریسک سوختن ECU وجود دارد! و به دلیل گران بودن این قطعه این کار یعنی جدا کردن کابل باطری در هنگام روشن بودن خودرو اشتباه بزرگی است.

۲- برای چک کردن جرقه زدن وایر شمع را متصل نکنید!

وقتی سر شمع‌ها را می‌کشید و برای امتحان برق ارسالی به سر شمع ها توسط وایر مربوطه به بدنه جرقه ایجاد می‌کنید، ممکن است که مقدار جریان نابهنگام غیر قابل کنترلی را در ثانویه کویل ایجاد کنید.

برق ثانویه کویل با برق سیم پیچ اولیه آن دارای تاثیر متقابل هستند. سیم پیچ اولیه کویل نیز برق خود را مستقیمآ از ECU می‌گیرد. این کار ممکن است موجب ایجاد نوسانات برق در شبکه برق خودرو و اسیب رسیدن به قسمت‌های حساس به‌ خصوص کامپیوتر ماشین شود.

در صورت تمایل به چک کردن برق سر شمع‌ها از یک شمع فیلرگیری شده یدک استفاده کنید تا میزان جریان دهی ثانویه کویل تحت کنترل باشد.

۳- بر روی ECU آب نریزید!

اگر پشت جعبه این قطعه را باز کنید مشاهده می کنید که برای جلوگیری از نفوذ آب؛ قسمت فیبر مدار چاپی و حتی پین‌های داخلی با ماده‌ای عایق که شبیه موم است پوشیده شده است اما در هر صورت پین‌های نری خارجی سوکت اتصال ECU در برابر آب عایق نمی باشند و خیس شدن آنها موجب اتصال کوتاه خارجی شده و ممکن است به احتمال زیاد به ECU آسیب برسد.

۴- به پین های ECU دست نزنید!

یکی از مواردی که اغلب با آن ناآشنا بوده و یا مورد غفلت قرار می‌گیرد دست زدن به پین‌های ECU است که به دلیل ریسک الکتریسیته ساکن بدن می‌تواند موجب آسیب زدن‌های جدی به آن شود. الکتریسیته ساکن بدن انسان گاهی اوقات می‌تواند تا هزارها ولت بالا برود.

کلام آخر

ای سی یو با بسیاری از ماژول‌های داخل وسیله ‌نقلیه ارتباط دارد و خرابی آن اغلب می‌تواند روی سایر اجزای خودرو نیز تأثیر بگذارد. آگاهی از شرایطی که باعث ایجاد آسیب در کامپیوتر موتور می‌شود، بخشی مهم از وظایفی است که افراد باید نسبت‌ به کیفیت و کارکرد صحیح خودرو در نظر بگیرند.

تعمیر و تعویض قطعه ECU ممکن است هزینه زیادی را برای شما به دنبال داشته باشد. اما با توجه به این که این قطعه، قطعه ای ضروری در خودرو می باشد سالم بودن آن از ضروریات می باشد و برای تعمیر و یا تعویض آن باید به تعمیرکار مطمئن و حرفه ای مراجعه کرد.