در این مطلب قصد داریم روش ها تشخیص قطب های مثبت و منفی باتری صحبت کنیم و همچنین خطرات اتصال اشتباه قطب های باتری را بررسی کنیم.
همانطور که در مطالب قبل نوشتیم مهمترین وظیفه باطری ماشین تامین انرژی استارت اتومبیل برای روشن شدن موتور است. دلایل متعددی باعث عدم قدرت کافی باطری اتومبیل برای استارت زدن میشود، ممکن است خالی شدن باتری به دلیل از کار افتادن دینام، روشن ماندن یک چراغ یا وسیله الکتریکی یا خراب شدن خود باطری باشد.
برای روشن کردن موتور اتومبیلی که باطری آن قدرت استارت ندارد چندین راه وجود دارد اما ایمن ترن راه ممکن استفاده از باطری کمکی یا همان باطری به باطری است. استفاده از این روش بسیار ساده است اما ممکن است عدم رعایت نکات ساده باعث ایجاد مشکل و خسارات جدی شود که در اینجا به بعضی از آنها اشاره میکنیم:
یعنی چه اتفاقی برای یک باتری می افتد اگر آن را به روش اشتباه شارژ کنید؟ یا هنگام شارژ کردن باتری با استفاده از قطب معکوس با شارژر چه اتفاقی می افتد؟
اتصال اشتباه قطب های باتری
در ابتدا توجه داشته باشید تشخیص صحیح قطب مثبت + و منفی – باطری با نگاه بر روی خود باطری امکان پذیر است زیرا در بعضی از اتومبیل ها ممکن است اشتباها از روکش قرمز رنگ برای قطب منفی استفاده شده باشد.
در بسیاری از اتومبیل ها نیز برای روکش قطب مثبت در کارخانه از رنگ مشکی استفاده میشود. همچنین ممکن است در بعضی از اتومبیل های کارکرده با وجود تفاوت اندازه سر باطری مثبت و منفی از سر باطری اشتباه در یکی از قطبها استفاده شده باشد.
سه سناریو به شرح زیر وجود دارد
- اتصال باتری به شارژر با قطبیت معکوس
- اتصال باتری به بار با قطب معکوس
- اتصال یک باتری به یک باتری دیگر با قطبیت معکوس
وقتي قطب مثبت و منفي رو اشتباه بزنيد يعني دو باتري با هم سري شده و ولتاژ تا 24 ولت بالا رفته که برای ecu و قطعات الکتریکی ماشین بسیار خطرناک است.
خطرات اتصال برعکس قطب های باطری
اتصال اشتباه قطبها ممکن است باعثخرابی دینام، قطعات الکتریکی و الکترونیکی، ECU (کامپیوتر خودرو) و حتی آتش سوزی خودرو و سوختگی بشود. بخاطر داشته باشید اطلاع نسبی از مسائل فنی دلیل موجهی برای بی دقتی نیست زیرا حداقل در این مورد خاص بیشتر اشتباهات توسط افراد ماهر اتفاق می افتد.
تقریباً تمام رانندگان می دانند که یک ماشین با باتری خاموش را می توان با باتری به باتری یا جامپ استارت آن از اتومبیل با باتری شارژ شروع به کار کرد. باتری های خودرو برای تولید جریان الکتریکی بالا مورد نیاز برای روشن شدن موتور طراحی شده اند.
اگر اتصال نادرست کابل های باتری به باتری – اگر ترمینال مثبت هر باتری به اشتباه به ترمینال منفی باتری دیگر متصل شود، این روش معمول می تواند خطرناک شود. آسیب ناشی از جریان بسیار زیاد جریان و احتمالاً قطب نادرست در خودرو “باتری خوابیده” خواهد بود.
آسیب رسیدن به باتری ها
اتصال ترمینال مثبت هر باتری به ترمینال منفی باتری دیگر منجر به افزایش زیاد جریان الکتریکی بین دو باتری می شود. این باعث می شود که باتری ها خیلی سریع گرم شوند و در باتری های نوع سرب – اسید – متداول ترین نوع – منجر به تولید مقدار زیادی گاز هیدروژن درون باتری شارژ می شود.
گرما می تواند قطعات داخلی و خارجی باتری را ذوب کند، در حالی که فشار حاصل از گاز هیدروژن می تواند باعث شکستگی باتری شود. پس از ترک خوردن پوشش، هیدروژن فرار می تواند به طور بالقوه مشتعل شده و منفجر شود.
آسیب رسیدن به کابل های باتری به باتری
کابل های باتری به باتری به گونه ای طراحی نشده اند که جریان عظیم الکتریکی را حمل کنند و به سرعت در دمای بسیار بالا گرم می شوند. این می تواند عایق روی کابل ها را ذوب کند و به طور بالقوه افراد را در معرض تماس مستقیم با کابل های برق قرار دهد. گرما همچنین می تواند لحیم کاری و سایر اجزایی را که کابل ها و گیره ها را در کنار هم نگه می دارد ذوب کند.
خسارت احتمالی دیگر
افزایش جریان الکتریکی می تواند پیوند فیوژن یا عنصر فیوز را که از سیستم الکتریکی اصلی خودرو محافظت می کند، منفجر کند. اگر موتور خودرویی که باتری شارژ دارد کار کند، ولتاژ برق می تواند به دینام این خودرو آسیب برساند.
خسارت ناشی از قطب نادرست
وقتی کابل های جامپر به اشتباه وصل شوند، قطبیت سیستم الکتریکی موجود در خودرو با باتری خاموش برای چند ثانیه برعکس می شود. این می تواند به بسیاری از اجزای الکترونیکی حساس که امروزه در وسایل نقلیه رایج است، مانند رایانه های داخلی و سنسورهای الکترونیکی، جبران ناپذیر است.
مضرات باتری به باتری کردن
باتری به باتری کردن خودرو در صورتی که درست و صحیح صورت گیرد مشکلاتی را در پی نخواهد داشت و عوارض باطری به باطری کردن در اثر اشتباهاتی که رخ می‌دهد به وجود می‌آید. یکی از این اشتباهات در هنگام انتقال انرژی از خودروی سالم صورت می‌گیرد که باعث تخلیه شدن باطری شارژ کننده میشود.
با این وجود شما میتوانید با بیست دقیقه حرکت کردن با اتومبیل دوباره باطری را شارژ کنید. از دیگر مضرات باتری به باتری کردن طولانی شدن زمان عملیات است باید دقت داشته باشید که باتری خالی شده به چه مقدار شارژ نیاز دارد تا به همان میزان اجازه شارژ شدن را بدهید.
هشدار : در صورت اتصال اشتباه باتری ها به هم امکان جرقه زدن و در نتیجه منفجر شدن باتری وجود دارد.
تشخیص قطب های مثبت و منفی باتری
مواقع بسیاری پیش می آید که قطب های مثبت و منفی باتری خودرو به دلایلی نظیر فرسودگی قابل تشخیص نباشد و یا دستگاهی برای تشخیص این امر در اختیار نداشته باشیم، در این مواقع چگونه باید قطب مثبت و منفی باتری را از هم تشخیص بدهیم؟
بسیاری از باتری های خودرو که تولید می شود، در کنار قطب های باطری علائم مثبت و منفی برای شناسایی قطب های باطری درج شده است اما در باتری هایی که مدت زمانی از تولید آن گذشته ممکن است این علائم به دلیل شرایط نگهداری نامناسب از بین برود یا در باتری های قدیمی تر این علائم وجود نداشته باشد.
در این شرایط است که برای تشخیص قطب های مثبت و منفی با مشکل مواجه خواهیم شد به خصوص در شرایطی که دستگاه های تشخیصی در اختیار نداشته باشیم. باید بدانید که ۳ راه برای تشخیص قطب های مثبت و منفی باتری بدون نیاز به دستگاه یا وسیله ای خاص وجود دارد که در اکثر مواقع در دسترس همگان نیز قرار دارد.
روش اول این است که در بیشتر باتری های تولید شده، قطر سرباتری های مثبت همیشه بیشتر از قطر سرباتری منفی است. در این روش به سادگی می توان با چشم این تغییر اندازه را تشخیص داد و قطب های مثبت و منفی باتری را شناخت.
در روش دوم شما برای تشخیص قطب مثبت از منفی نیاز به مقداری نمک، یک ظرف آب و دو رشته سیم دارید. در این روش شما می توانید با استفاده از ترکیب آب و نمک قطب های مثبت و منفی را از هم تشخیص دهید.
سیم ها را به دو سر باتری وصل کنید و داخل ظرف آب و نمک قرار دهید. در این شرایط سیمی که در محلول آب و نمک هیچ واکنشی نشان نمی دهد قطب مثبت باتری است و سیمی که از اطراف آن هوا خارج می شود مربوط به قطب منفی باتری خودرو است.
در سومین روش برای تشخیص قطب های مثبت و منفی نیاز به یک تکه سیب زمینی و دو رشته سیم دارید. در این روش نیز باید سیم ها را به دو سر باتری خودرو وصل کنید و سر دیگر رشته سیم را درون سیب زمینی فشار دهید.
در این روش با گذشت چند دقیقه مشاهده می کنید که در اطراف سیمی که از قطب مثبت باتری وارد سیب زمینی شده است تغییر رنگی اتفاق می افتد در حالی که در سیم قطب منفی هیچ واکنشی روی نمی دهد.
اطراف سیم مثبت که در سیب زمینی قرار می گیرد از رنگ زرد به سبز تغییر می کند که این واکنش نشان می دهد قطب مثبت و منفی باتری خودرو کدام یک است.
روش تشخیص قطب های باتری
هر باتری از دو سر ( قطب ) مثبت و منفی تشکیل می شود. این دو قطب به شیوه های مختلفی قابل شناسایی می باشند.
۱ – تشخیص نوع قطبین به کمک رنگ
در طراحی و تولید باتری ها یک استاندارد همیشه بوده است که قطب مثبت همیشه به رنگ قرمز و قطب منفی همواره به رنگ سیاه یا آبی در نظر گرفته شده است. این استاندارد در سایر دستگاه های دیجیتالی که نوع قطبین در بکارگیری آن ها تاثیر دارد نیز به کار می رود.
۲- اندازه قطبین :
شرکت های تولید کننده باتری های خودرو استاندارد دیگری نیز رعایت می کنند که آن اندازه سر باتری است. همان طور که در شکل زیر می بینید قطب مثبت از قطب منفی بزرگتر و کلفت تر طراحی شده است.
جلوگیری از اشتباه زدن قطب های باتری
- هنگام اتصال کابل برای انجام باطری به باطری بهتر است کابل ها را تک به تک به باطری ها متصل کنید.
- حتی ماهرترین افراد نیز گاهی با اتصال اشتباه قطبها باعث صدمات جدی به خود و اتومبیل میشوند.
- ابتدا اولین گیره اولین کابل را به قطب مثبت + باطری اتومبیل کمک گیر متصل کنید سپس سر دیگر کابل را به قطب مثبت + باطری اتومبیل کمکی متصل نمایید.
- اگر یکی از کابل هایی که در اختیار دارید کوتاه تر است از کابل بلند تر برای اتصال مثبت استفاده کنید. گیره های کابل دوم را نیز به قطبهای منفی باطری ها متصل کنید.
- اگر کابل منفی کوتاه تر است میتوانید گیره سمت اتومبیل کمکی را به قسمتی از بدنه یا موتور متصل کنید. ایمن ترین نقطه برای اتصال گیره منفی در صورت کوتاه بودن کابل قسمتی از بدنه اصلی اتومبیل که بر روی آن پیچ بسته شده است. اتصال به قسمت های فرعی موتور و قطعات سوار بر روی بدنه بسیار خطرناک است و ممکن است باعث داغ و ذوب شدن اتصالات بخش مربوطه همانند لوله ها و سیم ها شود.
- بعد از اتصال کابلهای باطری به باطری حداقل پنج دقیقه در حالتی که موتور اتومبیل کمکی روشن است منتظر بمانید تا باطری اتومبیل کمک گیر تا حدی شارژ شود.
- در صورتی که بلافاصله بعد از اتصال کابل اقدام به استارت زدن نمایید علاوه بر دیرتر روشن شدن موتور و داغ شدن کابل های کمکی احتمال آسیب به دینام و بعضی از قسمتهای الکتریکی دو اتومبیل وجود دارد. پس از گذشت زمان لازم و روشن کردن موتور اتومبیل کابل ها را بصورت جداگانه قطع نمایید.
- اگر کابل مخصوص باطری به باطری در اختیار ندارید و علت خالی شدن باطری اتومبیل شما خرابی باطری نیست (مانند روشن ماندن چراغ یا وسایل الکتریکی) میتوانید از یک سیم معمولی استفاده کنید، اما از آنجایی که سیم معمولی قادر به تحمل جریان مورد نیاز استارت نیست در صورت استارت زدن بسرعت ذوب شده و قطع میشود.
- در این حالت بعد از رعایت کلیه موارد بالا باید اتومبیل کمکی را برای حدود بیست دقیقه روشن بگذارید و دور موتور را روی هزار و پانصد دور نگه دارید تا باطری اتومبیل تا حدودی شارژ شده و توانایی استارت داشته باشد سپس بعد از قطع کردن سیم ها استارت زده و اتومبیل را روشن کنید.
بیشتر بدانید: تعویض سر باطری خودرو
کلام آخر
معمولاً قطب مثبت را قطورتر ار قطب منفی می سازند و با قطب مثبت را با علامت (+) یا (P) و یا با حلقه پلاستیکی قرمز رنگ و قطب منفی را با علامت (-) یا (N) و یا با حلقه پلاستیکی سیاه یا آبی رنگ مشخص می کنند.
اگر یک سیم به یک قطب و یک سیم دیگر را به قطب دیگر وصل کنیم سپس دو سر دیگر سیمها را داخل محلول آب نمک قرار دهیم از اطراف هر کدام از سیمها که حباب بیشتری متصاعد شود آنسیم مربوط به قطب منفی است.
ملاحضات امنیتی مهم
- لطفاً هنگام کار در اطراف باتری ها و تجهیزات خطرناک مرتبط، از دستکش های شیشه ای و لاستیکی و سایر اقدامات ایمنی استفاده کنید.
- از کد رنگ سیم کشی مناسب با توجه به کد منطقه ای خود برای اتصال باتری استفاده کنید.
- نویسنده هیچ گونه مسئولیتی در قبال خسارات، صدمات و خسارات ناشی از نمایش یا استفاده از این اطلاعات یا در صورت امتحان مدار با قالب اشتباه ندارد. پس لطفا! مراقب باشید زیرا همه چیز در مورد برق است و برق بیش از حد خطرناک است.
- جهت دریافت خدمات امداد باتری با ما تماس بگیرید.
اکنون نوبت شماست، لطفاً احساس و تجربه واقعی خود را با اتصال قطبیت معکوس باتریها از هر جنبه ای بیان کنید. ما واقعاً می خواهیم از آموزه های شما در این زمینه مطلع شویم.
