در این مقاله از کیان باتری تلاش کردیم به کلیه سوالات شما در زمینه آگاهی از خرابی رادیاتور خودرو اعم از علت کاهش آب رادیاتور، گرفتگی رادیاتور، سوراخ شدن رادیاتور و نشتی رادیاتور ماشین پاسخ دهیم. همچنین می توانید بعد از مطالعه مقاله سایر سوالات خود را در بخش نظرات مطرح نمایید.
قبل از این که به موارد بالا بپردازیم باید در رابطه با سیستم خنک کننده خودرو، یعنی رادیاتور یا همان رادیات آشنا شویم. در ادامه به شما خواهیم گفت که وظیفه رادیاتور خودرو چیست و چه مواردی موجب خرابی رادیاتور می‌شود؟ با ما همراه باشید تا نحوه رفع نشتی و تعمیر سوراخ رادیاتور خودرو را در مواقع اضطراری بیاموزید.
نقش رادیاتور در خودرو
موتور خودروی شما در مدت زمانی که روشن است، در سرعت‌های بالا، گرمای زیادی تولید می‌کند که این گرما می‌تواند به تمامی قطعات ماشین آسیب وارد کند، زیرا دمای ناشی از احتراق سوخت و هوا بسیار بالاست. از این رو، خودرو به یک سیستم خنک کننده نیاز دارد تا دمای موتور را کاهش دهد.
سیستم خنک کننده یا همان رادیاتور، گرمای موتور را کاهش داده و عملکرد خودرو را بهبود می‌بخشد. زیرا این افزایش دما موجب ذوب شدن سیلندر، واشر سرسیلندر و پیستون خواهد شد.
طرز کار رادیاتور ماشین
فرایند خنک کردن موتور خودرو بسیار ساده است و فقط با جریان آب در لوله‌های انتقال و داخل موتور انجام می‌شود. این فرایند به این صورت است که ابتدا آب خنک که در محفظه پایین رادیاتور قرار دارد، از طریق لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور، وارد موتور شده و با جریان داخل سیستم موتور، آن را خنک می‌کند.
این آب موجب خنک شدن سیلندر شده و به سرسیلندر هدایت می‌شود و گرمای محفظه احتراق را می‌گیرد. در نهایت آبی که دیگر خنک نیست و دمای بالایی دارد، از طریق لوله برگشت آب از موتور، به محفظه بالایی رادیاتور باز می‌گردد.
در پشت رادیاتور خودرو نیز یک یا دو فن الکتریکی یا مکانیکی قرار دارد که با بالا رفتن دمای آب شروع به چرخش می کنند و دمای موتور را کاهش می دهند. سپس بعد از خنک شدن، دوباره به چرخه خنک کردن وارد شده و این روند همچنان ادامه دارد.
فن های مکانیکی برای چرخش از نیروی موتور خودرو استفاده می کنند و با خاموش شدن موتور نیز از کار می افتند. در نتیجه دمای موتور خودروهای قدیمی با فن مکانیکی پس از خاموش شدن نه تنها کاهش نمی یافت بلکه تا مدتی سیر افزایشی خود را ادامه می داد.
بنابراین فن های الکتریکی جایگزین فن های مکانیکی شدند. این فن ها دستورات خود را از کامپیوتر خودرو دریافت می کنند و پس از خاموش شدن موتور با کمک انرژی باتری ماشین به چرخش خود ادامه می دهند.
اجزای سازنده رادیات خودرو
رادیاتور خودرو سیستم پیچیده‌ای ندارد و اجزای تشکیل دهنده آن، شامل چند بخش می‌شود که در ادامه به بررسی آنها خواهیم پرداخت:
شبکه رادیاتور
قسمت اصلی رادیاتور، شبکه آن است. در قسمت پشت و جلوی شبکه رادیاتور، دو فن قرار دارد که هوا را از میان شبکه‌ها عبور داده و موجب خنک شدن آب رادیاتور می‌شوند. آب گرمی که از موتور وارد رادیاتور می‌شود، به واسطه پروانه رادیاتور یا همین دو فن، خنک شده، به محفظه پایین رادیاتور منتقل و دوباره در جریان سیستم خنک کننده قرار می‌گیرد.
محفظه پایین رادیاتور
این قسمت محل جمع شدن آب سرد شده داخل رادیاتور است. آب سرد به‌دلیل وزن بیشتری که دارد، در این محفظه جمع شده و در نهایت به لوله انتقال آب به موتور هدایت می‌شود.
لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور
لوله انتقال آب از رادیاتور به موتور، در پایین‌ترین قسمت رادیاتور قرار دارد. این لوله آب سرد را در جریان خنک کردن موتور و سیلندر هدایت خواهد کرد.
لوله انتقال آب از موتور به رادیاتور
آب گرمی که تمام حرارت موتور و سیلندرها را به خود گرفته باید به رادیاتور بازگردد. پس، این آب گرم، از طریق لوله انتقال آب از موتور به رادیاتور، به محفظه رادیاتور منتقل می‌شود.
علائم گرفتگی رادیاتور ماشین
- روشن شدن چراغ هشدار خودرو
- کم شدن آب رادیاتور خودرو
- خارج شدن آب از رادیاتور
- کارکردن غیرطبیعی خودرو
- خارج شدن بخار از رادیاتور
- بالا رفتن دمای آب
- بالا رفتن درجه آمپر آب
وجود مشکل در رادیاتور، موجب سوختن موتور می‌شود.
مقاله پیشنهادی: دلایل جوش آوردن ماشین و نحوه رفع آن
دلایل خرابی رادیاتور ماشین
- وجود مشکل در اتصالات رادیاتور خودرو
- پارگی و یا ترک خوردن لوله‌های انتقال آب
- سوختن فیوز فن رادیاتور
- خرابی واترپمپ
- خرابی ترموستات
- سوراخ شدن مخزن آب رادیاتور
دلایل کم شدن آب رادیاتور خودرو
خیلی از افراد و رانندگان نمی دانند که کم شدن آب رادیاتور ماشین یا همان کم شدن آب ماشین چه عواقبی را می تواند به همراه داشته باشد. جوش آوردن و کم شدن آب رادیاتور دلایل متعددی می تواند داشته باشد که اگر با آنها آشنایی نداشته باشیم می تواند خطرساز باشد و مثلا سوختن واشر سرسیلندر می تواند کوچک خطر ممکن باشد.
خیلی از ماشین ها مثلا مانند پژو ۲۰۶ دارای سیستم حفاظتی هستند و مثلا در زمان جوش آوردن خودرو، با روشن شدن چراغ stop خودرو خاموش می شود. توجه داشته باشید که در صورت توجه نکردن به این موضوع، کم شدن آب رادیاتور حتی منجر به سوختن موتور خودرو و گریپاژ کردن پیستون ها شود که در این صورت یک خرج میلیونی روی دست شما می افتد.
آب رادیاتور ممکن است به دلایل زیادی کم می شود که این موارد شامل:
- سوراخ شدن رادیاتور
- خرابی رادیاتور
- وجود نشتی در شلنگ رادیاتور
- نشتی بخاری خودرو
- هوا گرفتن رادیاتور
- جوش آوردن رادیاتور
- ایجاد رسوب در رادیاتور
- خرابی فن رادیاتور
- سوختن واشر سرسیلندر
- نشت آب از منبع انبساط
- و …
می‌شوند. پس هر زمانی که حس کردید آب رادیاتور کم شده، این موارد را بررسی کنید. کم شدن آب خودرو موجب سوختن موتور و آسیب به پیستون‌ها می‌شود که این امر هزینه‌های سرسام‌آوری به همراه دارد.
دلایل نشتی رادیاتور ماشین
نشتی رادیاتور ماشین به دلایل مختلفی رخ خواهد داد:
1- پوسیدگی، زنگ زدگی و خوردگی رادیاتور
یکی از عمده دلایل نشتی رادیاتور ماشین را می توان به خوردگی آن اشاره کرد. با توجه به گردش دائمی آب رادیاتور و ضدیخ در مخزن رادیاتور، مسیر و شلنگ های آن، خوردگی و زندگ زدگی این اتصالات و مسیرها در اثر مرور زمان، طبیعی خواهد بود. از این جهت بررسی به موقع و بازبینی رادیاتور خودرو، می تواند از نشتی ناگهانی آن جلوگیری به عمل آورد.
رسوب گرفتن شلنگ ها یا قمقمه رادیاتور، باعث می شود که پس از مدتی خوردگی اتفاق افتاده یا عمل خنک سازی به هر شکلی به درستی انجام نشود. از این جهت لازم است که سرویس رادیاتور خودرو انجام شده و رسوب های آن برطرف گردند. (رسوب گیری رادیاتور به ویژه زمانی که به جای استفاده از آب رادیاتور مخصوص، از آب معمولی شهر در آن می ریزید، به مراتب افزایش خواهد یافت.)
البته زمانی که جنس رادیاتور خودرو، آلومینیومی باشد، پدیده زنگ زدگی و خوردگی بابت آن وجود نخواهد داشت، اما در این مدل نیز معمولا درزهای منبع، بر اثر گذشت زمان، فرسوده شده و نشتی آب رادیاتور خودرو از این مسیر صورت می گیرد.
این نشتی ها در بسیاری مواقع در شلنگ های رادیاتور دیده شد و حتی یک پوسیدگی یا ترک کوچک نیز می تواند به عنوان عاملی موثر، ظاهر شود. همچنین می توانید مقاله بهترین زمان تعویض آب رادیاتور را مطالعه نمایید.
2- سرریز کردن آب رادیاتور
گاهی اوقات بیش از اندازه استاندارد رادیاتور را پر کرده و این باعث می شود که میزان فشار آب در رادیاتور بالا برود. با بالا رفتن میزان فشار آب، بیش از حد نرمال، آب رادیاتور کاهش خواهد یافت و این به افت عملکرد سیستم خنک کننده موتور، منجر می شود.
3- وجود مشکل در ترموستات
ایراد در ترموستات نیز می تواند به کم شدن آب رادیاتور منجر شود. زمانی که ترموستات به درستی عمل نکرده، دما بالا رفته و رادیاتور تحت فشار قرار خواهد گرفت. در این حالت به طور قابل انتظار، آب رادیاتور کاهش می یابد.
4- خرابی درب منبع انبساط
خراب شدن درب منبع انبساط دیگر دلیلی است که در مدت زمانی کوتاه، موجب کاهش سطح آب رادیاتور و در نتیجه عملکرد ناقص آن می شود.
5- وارد شدن آب به محفظه سیلندر
ورود آب به محفظه سیلندر را باید دیگر عاملی بدانیم که به کاهش آب رادیاتور می انجامد. همین طور در صورتی که واشرسرسیلندر سوخته باشد، آب از سرسیلندر خارج خواهد شد و این باعث می شود که میزان آب رادیاتور کاهش یابد.
6- عدم هواگیری رادیاتور
لازم است که در سرویس های سالیانه، هواگیری رادیاتور را انجام دهید. عدم انجام هواگیری رادیاتور خودرو، یکی از عواملی است که به کاهش سطح آب آن منتهی می شود.
7- خرابی درب رادیاتور
در صوتی که درب رادیاتور خراب شده باشد، به سرعت آب موجود در سیستم تبخیر شده و کاهش می یابد. درب رادیاتور دارای ۲ سوپاپ بوده و نقش مهمی در عملکرد رادیاتور خودرو دارد.
در صورتی که این درب خراب باشد، آب و مایع خنک کننده، طبق روال در سیستم نچرخیده و دمای موتور بالا خواهد رفت. در حقیقت خرابی درب رادیاتور، باعث می شود که فشار لازم در سیستم رادیاتور وجود نداشته و با افزایش گرما، موتور آسیب ببیند.
معمولا نشتی مایع خنک کننده و ضدیخ در اطراف رادیاتور یا جایی که خودرو را پارک کرده اید، یک علامت هشدار خرابی درب رادیاتور خواهد بود. همچنین زمانی که بسیار زودتر از حد انتظار، شلنگ های رادیاتور خراب می شوند، باید نسبت به خرابی درب رادیاتور مشکوک شوید. عدم عملکرد صحیح این درب، باعث می شود که خلاء لازم ایجاد نشده و شلنگ ها زودتر از زمان خود، ترک خورده یا پوسیده شوند.
8- استفاده از ضدیخ بی کیفیت
زمانی که از ضدیخ بی کیفیت در رادیاتور خودرو استفاده کرده باشید، کاهش سطح آب به مرور زمان و زودتر از وقت مورد انتظار، اتفاق خواهد افتاد. از این جهت همیشه توصیه می شود که حین انتخاب ضدیخ، توجه کافی داشته و حتما از برندهای معتبر استفاده نمایید.
9- نشتی بخاری خودرو
نشتی بخاری خودرو دیگر دلیلی است که غالبا به کاهش سطح آب رادیاتور منجر شده و آمار حاکی از آن است که این مورد، عدد زیادی از مراجعات به تعمیرگاه ها را به خود اختصاص می دهد.
نکته: به یاد داشته باشید که برای چک کردن سطح آب رادیاتور و باز کردن درب آن، به هیچ وجه نباید در زمان داغ بودن موتور اقدام کنید لازم است حتما زمانی معقول از خاموش کردن خودرو گذشته و کامل سرد شده باشد، سپس درب رادیاتو را باز کنید.
مقاله پیشنهادی: علت خرابی بخاری و کم شدن گرمای بخاری خودرو
راه های جلوگیری از خرابی رادباتور ماشین
برای اینکه از خرابی رادیاتور اتومبیل خود جلوگیری کنید، باید وضعیت آن را به‌صورت دوره‌ای بررسی کنید. پیشنهاد می‌شود که اگر تخصصی در زمینه تعمیرات خودرو ندارید، خودتان دست به آچار نشده و از یک متخصص تعمیرات خودرو کمک بگیرید.
گذشته از مطلب فوق، توصیه می شود رانندگان بر اساس کارکرد خودروی شان یا نهایتاً سالی یک بار، آب داخل رادیاتور را تعویض کنند. مایع خنک کننده ، ضد یخ یا حتی آب موجود در رادیاتور آب ، به مرور زمان فاسد می شود و خاصیت خنک کنندگی اولیه را از دست می دهد؛ بنابراین بهتر است تعویض شود.
بازدید هفته ای یک بار از آب رادیاتور و اضافه کردن مقداری آب به آن نیز از مواردی است که عمر این سیستم خنک کننده را بالا می برد.
رفع گرفتگی رادیاتور خودرو
اول باید بینیم که چرا باید رادیاتور را بشوییم؟ آب شهری مقدار زیادی املاح دارد که در صورت گرم شدن، این املاح رسوب می‌کنند. رسوب ایجاد شده در داخل رادیاتور، به محفظه رادیاتور و لوله‌ها آسیب می‌زند. پس، در صورت ایجاد خرابی در لوله‌ها، روند انتقال آب، درست انجام نخواهد شد.
برای جلوگیری از این مشکل، بهتر است آب جوشیده را داخل رادیاتور بریزید و از محلول‌هایی که از رادیاتور محافظت می‌کنند استفاده کنید.
گاهی هم باید نسبت به تعویض آب رادیاتور اقدام کنید. هر زمان که حس کردید آب رادیاتور تغییر رنگ داده، آب آن را تعویض کنید. برای تعویض آب رادیاتور، باید شیر تخلیه که در قسمت زیرین رادیاتور قرار دارد را باز کرده و منتظر باشید تا آب داخل رادیاتور تخلیه شود. سپس دوباره شیر تخلیه را بسته و رادیاتور را با آب جوشیده شده پر کنید. در حین خالی شدن آب رادیاتور، بهتر است موتور چند دقیقه کار کند تا آب موجود داخل شلنگ‌ها و لوله‌ها تخلیه شود.
رفع موقت نشتی رادیاتور خودرو
حال اگر به هر دلیلی در مسافرت و یا در ایام تعطیل بر حسب اتفاق رادیاتور خودرو دچار نشتی شد تا رسیدن به رادیاتورسازی چه باید کرد؟
پس از سوراخ شدن رادیاتور، مایع خنک کننده از نقطه آسیب دیده خارج می شود و همچنین هوا وارد سیستم می گردد که این دو مورد یعنی فقدان مایع خنک کننده و همچنین نفوذ هوا در سیستم خنک کاری موتور، می تواند آسیب های جدی به موتور وارد سازد، لذا برطرف کردن این ایراد بصورت موقت تا رسیدن و دسترسی به مراکز تعمیراتی، جهت جلوگیری از آسیب های جدی به موتور خودرو، امری الزامیست.
پس از توقف خودرو، موتور را خاموش کرده و کاپوت خودرو را بالا بزنید. با دنبال کردن رد آب محوطه ی آسیب دیده را شناسایی کنید و با استفاده از یک تکه پارچه یا دستمال محدوده را خشک نمایید. با خشک کردن این محدوده محل خروج مایع راحت تر شناسایی می شود.
حال موتور را روشن نموده و با توجه به فشار داخل سیستم خنک کننده، خروج مایع با سرعت بیشتری انجام می شود که این امر شناسایی نقطه آسیب دیده را امکان پذیرتر می نماید (هنگامی که موتور روشن است و درب کاپوت باز است مراقب برخورد پروانه یا فن و بطور کلی اجزای متحرک با انگشتان خود باشید). پس از شناسایی نقطه یا نقاط آسیب دیده می بایست اقدام به جلوگیری از خروج مایع نمود، موتور را خاموش کرده و نقطه ی مورد نظر را مجدد خشک نمایید.
برای پرکردن سوراخ می توانید از آدامس استفاده کنید، بدینصورت که آدامس جویده شده را با فشار به سوراخ رادیاتور وارد کنید. مقدار کسری آب را سرریز نموده و تا رسیدن به یک بقالی ادامه مسیر دهید.
گرفتن نشتی رادیاتور با زردچوبه
برای برطرف نمودن نشتی باقیمانده نیز می توانید مقداری زردچوبه (حدود 70 تا 100 گرم) را داخل رادیاتور بریزید. زرد چوبه خواص جالبی برای پر کردن منافذ و از بین بردن نشتی رادیاتور دارد.
می توانید در صورت پیدا کردن چسب دوقلوی فوری (در اکثر مغازه های بین جاده ای یافت می شود) آدامس را درآورده و پس از خشک کردن نقطه ی آسیب دیده، آنرا با چسب به طور کامل بپوشانید و تا خشک نشده است موتور را روشن نکنید. سپس می توانید خودرو را به راحتی و بدون تهدید جدی برای موتور و سر فرصت مناسب، به رادیاتورسازی برسانید.
اگر این اتفاق در فصل سرما رخ داده است، فراموش نکنید که ضد یخ به همراه آب از نقطه ی آسیب دیده خارج شده است لذا ضد یخ را به آب رادیاتور اضافه نمایید و در صورت عدم دسترسی به ضد یخ از الکل استفاده کنید. اگر ضدیخ نبود و الکل نیز یافت نشد و در محلی جهت استراحت توقف نمودید، به ناچار در طول شب متناسب با میزان سرمای هوا موتور را با چند دقیقه روشن کردن گرم نگاه دارید.
اگر آب کافی همراهتان است در صورت توقف و نیاز به استراحت می توانید برای جلوگیری از یخ زدن سیستم خنک کاری و موتور (که موجب آسیب به پوسته ی موتور و یا خروج پولکهای دور سیلندر می شود)، بست شیلنگ زیر رادیاتور را شل نموده و آنرا از جای خود درآورید تا مایع سیستم خالی شود. در اینصورت قبل از روشن کردن موتور شیلنگ زیر رادیاتور را جا زده و بست آنرا سفت نموده و درون رادیاتور آب بریزید.
فراموش نکنید که در تمامی موارد سر ریز کردن آب رادیاتور، در موتورهایی که نیازمند هواگیری می باشند، هواگیری سیستم الزامیست لذا از قبل پیچ هواگیری سیستم را شناسایی کنید (در خودروهای مختلف محل قرار داشتن پیچ هواگیری این سیستم، متفاوت می باشد).
تعمیر نشتی رادیاتور خودرو
برای یادگیری نحوه تعمیر سوراخ رادیاتور خودرو و رفع نشتی رادیاتور خودرو فیلم زیر را تماشا نمایید.
