تست و علت سوختن فیوز ماشین چیست؟

نوسانات جریان برق در خودرو می‌تواند آسیب زیادی به مصرف‌کننده‌ها و تجهیزات الکتریکی وارد کند. اما وجود فیوز سبب می‌شود تا این نوسانات با عبور از پلی به نام فیوز ، کنترل شوند.

 فیوزها در خودرو معمولا در مکانی در دسترس راننده در جعبه فیوز قرار دارند که برای یافتن آن ها، باید با استفاده از دفترچه راهنمای خودرو اقدام نمود. برا فهمیدن جای جعبه فیوز انواع خودرو، در دفترچه راهنمای هر خودرو، نقشه تمام فیوزها وجود داشته و وظیفه برق رسانی هر فیوز خودرو به دیگر قطعات خودرو، مشخص گردیده است.

فیوز خودرو چگونه کار می کند؟

فیوز ها به بیان ساده دو پایه هستند که توسط یک سیم با جنس و ضخامت و مقاومت مشخص که به میزان ظرفیت فیوز بستگی دارد که میزان معینی از جریان الکتریکی را از خود عبور می دهد. وقتی جریان برق در خودرو بیش از حد مورد‌نظر شود فیوز که اتصال فلزی با آلیاژ خاصی است آب شده و مانع از انتقال این جریان به مصرف‌کننده می‌شود عنصر اصلی ساخت فیوز، یک نوار فلزی است که در یک محفظه غیر رسانا قرار دارد.

با عبور جریان بیش از حدمجاز، نوار فلزی ذوب می‌شود و مدار الکتریکی قطع می‌شود و به بیان عامیانه فیوز می سوزد.در فیوزهای با روکش شفاف به راحتی می تواند اتصال(سیم) را مشاهده نمود و اگر فیوز بسوزد به راحتی قطع اتصال قابل مشاهده می باشد.نوسانات جریان برق در خودرو می‌تواند آسیب زیادی به مصرف‌کننده‌ها و تجهیزات الکتریکی وارد کند. اما وجود فیوز سبب می‌شود تا این نوسانات با عبور از پلی به نام فیوز کنترل شوند.

اطلاعات درج شده روی فیوز ماشین

روی هر فیوز خودرو معمولا اطلاعاتی در رابطه با حداکثر شدت جریان عبوری از خود نوشته شده است که نشان می دهد اگر نوسانات برق خودرو از مقدار مشخص شده بیشتر باشد، اصطلاحا فیوز آب شده و قطع می گردد. این قطعه سبب می شود تا دستگاه مصرف کننده ای که برق خود را از طریق فیوز میگیرد، دیگر برق رسانی نداشته باشد و از مدار خارج گردد. این عمل به این دلیل انجام می گردد تا از بروز مشکلات اساسی در خودرو، با نوسانات شدید، جلوگیری گردد.

محدوده آمپر هر فیوز برروی آن نوشته شده و برای مشخص کردن این محدوده، دو نوع سیستم وجود دارد: در جدیدترین سیستم، بیشترین جریان متوالی که فیوز می‌تواند تحمل کند مشخص می‌شود. به عنوان مثال یک فیوز می‌تواند ده آمپر به صورت متوالی تحمل کند اما توانایی آن را دارد که جریان ناگهانی تا ۲۰ آمپر را تحمل کند. سیستم قدیمی‌تر، بیشترین جریانی که فیوز می‌تواند تحمل کند را مشخص می‌کرد که فیوز می‌تواند نصف آن مقدار را به صورت متوالی تحمل کند.

جعبه فیوز انواع خودرو

فیوزها معمولا در بخشی به نام “جعبه فیوز” در خودروها قرار دارند که در دسترس راننده است و در دفتچرچه راهنما مشخصات تمامی آن‌ها ذکر شده است.

در بسیاری از خودروها دو پنل فیوز وجود دارد: یکی در قسمت موتور که فیوزهای مربوط به فن های رادیاتور، پمپ ترمز ضدقفل و ECU در آن قرار گرفته‌اند، و دیگری داخل داشبورد و نزدیک زانوی راننده قرار گرفته است و فیوزهای مربوط به سوئیچ ها و وسایل داخل کابین را در خود جای داده است.

تعداد فیوزهای خودرو بین ۱۰ تا ۱۰۰ عدد متفاوت باشد. معمولا خودروهای سبک بین ۱۰ الی ۳۰ فیوز دارند و خودروهای سنگین تعداد بیشتری فیوز در جعبه فیوز آن ها موجود است. اکثر فیوزهای به کار رفته در خودرو در بخشی به نام جعبه فیوز خودرو گردآوری گردیده است.
جعبه فیوزها دربیشتر خودروها داخل کابین خودرو در داشبورد یا زیر فرمان تعبیه شده است البته در خودروهای معدودی جعبه فیوز در خارج از اتاق خودرو در محفظه موتور قرار دارد. در دفترچه خودرو مشخصات تمامی فیوزها شامل نام، محل درج فیوز، جریان عبوری و عملکرد هر فیوز بصورت اختصاری برای هر فیوز ذکر شده است.

نکته: همیشه تعدادی فیوز استاندارد و مناسب و رایج (مانند نمونه های 5 تا 30 آمپر) در خودرو خود همراه داشته باشید.

انواع فیوز خودرو

فیوزها معمولا در انواع متنوعی تولید و طراحی می شوند که فیوزهای مستطیلی و سرامیکی از جمله پر کاربردترین نوع آن ها می باشد. سالم یا سوخته بودن فیوزهای شیشه‌ای و مستطیلی که شفاف هستند را به راحتی با چشم می‌تواند تشخیص داد.

• فیوزهای مستطیلی و سرامیکی: از جمله پر کاربردترین نوع آن ها می باشد. این فیوزها از دو پایه تشکیل شده اند که داخل خود بسته به حداکثر میزان شدت جریان عبوری ، از سیم ضخیم تری برای اتصال دو پایه به هم استفاده شده است.
• فیوز شیشه ای:نیز نوع دیگری از فیوز خودرو می باشد که اتصال دو سر فیوز در آن با استفاده از سیمی نازک در میان محفظه شیشه ای  و استوانه ای برقرار شده است که در صورت عبور شدت جریان بالا، سیم مربوطه قطع می گردد.
• فیوز فلزی: نیز نوع دیگری از فیوز خودرو می باشد که ارتباط دو سر آن در صورت عبور شدت جریان بیش از اندازه دوب گردیده و در نتیجه مدار را قطع می نماید.

نشانه های سوختن فیوز ماشین

در صورتی که این قطعات کاربردی کوچک بسوزد، اگر به درستی تشخیص داده نشود، ممکن است شما تصور کنید که ایراد خودرو از سیستم برق رسانی، باطری خودرو می باشد که هزینه بیشتری نسبت به تعویض فیوزهای ماشین دارند.

چگونه بفهمیم فیوز ماشین سوخته؟

نحوه تست فیوز ماشین

بر حسب نوع فیوز، گاهی می‌توان با قرار دادن آن‌ها در مقابل نور، از سالم بودن آن‌ها مطمئن شد. قطعی در سیم وسط فیوز می‌تواند به راحتی دیده شود. در فیوزهای شیشه‌ای، تیره شدن شیشه گواه خرابی فیوز است. اگر مشخصه‌ای ظاهری وجود نداشت، فیوز را با فیوزی از همان نوع جایگزین کنید؛ اگر مشکل حل شد، فیوز شما ایراد داشته‌است.

به هر حال بهتر است مدار مربوطه را هم چک کنید؛ به عنوان مثال ایراد در قطعه الکتریکی و یا اشکال در کابل آن، باعث اتصال کوتاه و کشیدن جریان بسیار بالا می‌شود. اگر کابل بیش از حد داغ شود، امکان آتش‌سوزی نیز وجود دارد. البته اگر فیوز به درستی کار کند، مانع این اتفاق می‌شود. در این گونه موارد، سیم درون فیوز قبل از کابل گرم و قطع می‌شود و باعث می‌شود کل مدار از کار بیفتد؛ بسیار پیش از آن‌که کابل گرم شود.

تشخیص فیوز سوخته

حال نوبت به چگونگی تشخیص فیوز سوخته می رسد. فیوزها دارای ساختمان بسیار ساده ای هستند و هر کدام از دو پایه تشکیل شده اند. این دو پایه توسط یک سیم که ضخامت آن بسته به میزان ظرفیت فیوز دارد، به یکدیگر متصل هستند که در فیوزهای با روکش شفاف به راحتی می توان این اتصال را دید. اگر این سیم اتصال به هر دلیلی فطع شده باشد، به معنای سوختن فیوز بوده و باید نسبت به تعویض آن اقدام نمود.

بنابراین ما قبل از تعویض فیوز خودرو ابتدا باید از سوخته بودن فیوز اطمینان حاصل کنیم. برای تشخیص معیوب بودن فیوز، یکی از فیوزها را که مربوط به ابزار الکترونیکی از کار افتاده می باشد را با استفاده از گیره مخصوص فیوزها که در خود جعبه فیوز تعبیه شده است، درمی آوریم. پس از آن به صورت چشمی، از طریق شکاف بالای فیوز (در فیوزهای با روکش مات) و یا از طریق مشاهده بدنه فیوز (در فیوزهای با روکش شفاف) اتصال یا عدم اتصال دو سر پایه را به یکدیگر چک می کنیم. اگر اتصال قطع شده بود، فیوز سوخته است و باید آن را تعویض نمود.

قطع شدن فیوزها مستقیما روی دستگاه مربوطه که فیوز مسئول تنظیم شدت جریان آن می باشد تاثیر گذاشته و موجب از مدار خارج شدن آن می شود. اگر چنین اتفاقی در اثر نوسانات برق خودرو یا تحمل بار اضافی جریان برق ایجاد شود، در نتیجه فیوز مربوطه سوخته و باید نسبت به تعویض آن اقدام نمود. در فیوز های شیشه ای و مستطیلی شفاف این امر با چشم نیز قابل شناسایی می باشد و با مشاهده فیوزی که اتصال آن قطع شده باشد، می توان دریافت که فیوز مربوطه سوخته است و علت هشدار ECU آن است.

اما برای فیوزهایی که شفاف نیستند و نمی توان با چشم قطعی آن ها را مشاهده نمود، بهترین روش استفاده از مولتی متر یا چراغ آزمایش می باشد. به این صورت که دو سر فیوز خودرو را به دو سر مالتی متر یا چراغ آزمایش متصل نموده و در صورت روشن شدن چراغ آزمایش و یا عبور جریان در مالتی متر، می توان دریافت که فیوز سالم است و در غیر این صورت فیوز سوخته است و باید نسبت به تعویض فیوز اقدام نمود.

دقت داشته باشد از سیم به جای فیوزها استفاده نکنید حتی به صورت موقت. انجام این کار سبب خراب شدن و آسیب رسیدن به تجهیزات الکتریکی می‌شود. اگر یکی از فیوزهای مهم شما سوخته است و شما به کارایی آن بسیار نیازمندید، در این شرایط باید یا فیوز یدک و یا از فیوز کم کاربردتری به جای آن فیوز استفاده کنید.

نکات مهم در خصوص تعویض فیوز خودرو

• توصیه می شود که قبل از تعویض فیوز خودرو ابتدا از دلیل سوختن فیوز اطمینان حاصل کنید. فیوز ها تنها در صورتی می سوزند که نوسان شدیدی در مسیر جریان الکتریکی دستگاه مربوطه ایجاد شده باشد.
• هیچگاه ظرفیت فیوزها را به صورت سلیقه ای بالا نبرید. ظرفیت کمتر از میزان استاندارد باعث سوختن دوباره و ظرفیت بیش از حد استاندارد، باعث ایجاد صدمه به دستگاه اصلی می گردد.
• برای تعویض فیوزها می توانید از فیوزهایی که در قسمت های خالی خود جعبه فیوز، موجود می باشند استفاده کنید.
• از فشار اضافی در جا زدن و در آوردن فیوزها خودداری کنید. ممکن است پایه فیوز بشکند و در شکاف باقی بماند.
• فیوزهای همرنگ معمولا دارای ظرفیت یکسان می باشند.

خودرو را خاموش کنید. حال با توجه به مشخصات مربوط به ظرفیت فیوز‌ها که روی درب جعبه فیوز درج شده است، مشخصات فیوز سوخته را پیدا کنید. دقت کنید که علاوه بر این مشخصات، هنگام خرید، فیوز را به همراه داشته باشید که از خرید خود مطمئن گردید.

درصورت نصب فیوز اشتباه، مشکلات و آسیب‌های دیگری در انتظار خودرو شما خواهد بود. حال می‌توانید با کمی فشار، فیوز جدید را به جای خود بازگردانید. خودرو را روشن کنید و چک کنید که مشکل برطرف شده باشد.

نکته: فیوز‌هایی که دارای یک ظرفیت هستند، رنگ مشابهی نیز دارند؛ و براساس رنگشان باید ظرفیت آن‌ها را پیدا کنید.