سیستم ایمنی خودرو شامل چیست؟

سیستم های ایمنی خودرو به عنوان عوامل کاهنده ی ریسک های تصادفات، در به حداقل رساندن سوانح رانندگی نقش آفرین هستند. احتمالا مرگبارترین خودروهای تاریخ، از این سیستم ها بی بهره بوده، که در آمار تصادفات صدرنشین شده اند.

در این مطلب از کیان باتری با سیستم های ایمنی خودرو آشنا می شوید که به روند کاهش تصادفات رانندگی، مرگ و میر و آسیب های ناشی از تصادفات کمک شایانی می کند.

انواع سیستم ایمنی خودرو

به طور کلی می توان سیستم های ایمنی خودرو به دو دسته غیر فعال و فعال تقسیم کرد.

سیستم های ایمنی غیرفعال

سیستم های ایمنی غیرفعال فقط هنگام به وجود آمدن تصادفات وظیفه ی کاهش تلفات و صدمات به سرنشینان را بر عهده دارند. اکثر افراد، با سیستم های ایمنی غیرفعال آشنایی دارند مانند کمربندهای ایمنی،  کیسه های هوا،  فیوز قفل کن و. . .

سیستم های ایمنی فعال

اما علاوه بر کمربند ایمنی، کیسه هوا و. . . تجهیزاتی بر روی خودروها نصب شده و مانع از ایجاد تصادف می شوند، این سیستم ها و تجهیزات مربوط به آن را سیستم های ایمنی فعال می گویند. سیستم های ایمنی فعال، هنگامی که استارت خودرو زده می شود شروع به فعالیت می کند و از به وجود آمدن تصادفات جلوگیری می کند.

سعی خودروسازان بر اینست که هم سیستم ایمنی فعال و هم سیستم ایمنی غیر فعال خودرو را بهبود بخشند، یعنی هم از ایجاد تصادف جلوگیری کنند (با کمک سیستم ایمنی فعال) و هم اگر تصادفی ایجاد شد، تلفات و خسارت های آن را به حداقل برسانند.

سیستم های ایمنی فعال بسیار گسترده تر و جدیدتر می باشد و می بایست آنها را به دو دسته پایدار کننده و هشدار دهنده تقسیم بندی کرد.

1- سیستم های ایمنی پایدارکننده خودرو

سیستم های پایدار کننده،  با ایجاد پایداری بیشتر برای خودرو در تمام حالت های رانندگی، مانع از ایجاد تصادفات می شوند مانند سیستم های ABS , EBD , ESP و. . .

2- سیستم های ایمنی هشداردهنده به راننده

این سیستم ها هروقت احساس کنند، راننده از عوامل ایمنی در رانندگی غفلت کرده یا سایر عوامل خطر آفرین راننده و خودرو را تهدید می کنند، با هشدار به موقع به راننده، مانع از ایجاد تصادف و در نتیجه مانع از آسیب به خودرو، سرنشینان، عابران پیاده و سایر خودروهای مجاور می شوند.

مقاله پیشنهادی: ستاره های ایمنی خودرو و انواع تست تصادف

تجهیزات ایمنی خودرو

1- ترمز ضد قفل یا ABS

تاقبل از اواسط دهه 90 میلادی، ABS میان خودروسازان محبوبیتی نداشت. بدون ABS، راننده‌ها مجبور بودند برای قفل‌نشدن چرخ‌ها در سطوح لغزنده، مدام پدال ترمز را فشار دهند. در این حالت، فرمان خودرو در کنترل راننده نبود. اما بزرگترین مزیت ABS نیز همین فرمان‌پذیری خودرو در هنگام سرخوردن است. همچنین ABS در هر لحظه می‌تواند فشار ترمزها در هر چهار چرخ به صورت جداگانه تنظیم کند.

2- کنترل پایداری یا ESP

قطعا بعد از ابداع ترمزهای ABS، کنترل پایداری یا ESP مهمترین دستاورد مهندسان برای ارتقای ایمنی خودروهاست. کمپانی آلمانی بوش سال 1995 برای نخستین‌بار پای ESP را به دنیای خودروها باز کرد.

به نظرتان اولین خودروهایی که به ESP مجهز شدند چه مدل‌هایی بود؟ مرسدس S-class و ب‌ام‌و سری7 ! این سیستم در هر لحظه عملکرد ABS، کنترل کشش و همچنین میزان چرخاندن فرمان را رصد می‌کند و در صورت تشخیص شتاب جانبی، وارد عمل می‌شود. از سال 2012 وجود ESP برای تمام خودروهای بازار ایالات متحده اجباری شد.

3- سیستم فرمان برقی EPS

اگر به خاطر داشته باشید، پیش از فرمان های هیدرولیک امروزی، با فرمان های سفت و سختی سر و کار داشتیم. اما با روی کار آمدن فرمان های هیدرولیک؛ اوضاع به مراتب بهتر شده و رانندگی به امری لذت بخش تر تبدیل شد.

اما همین فرمان های هیدرولیک در سرعت های بالا، عملکرد پرریسکی داشته و مقداری کنترل خودرو را با چالش همراه می سازند. فرمان های برقی یا EPS، این مشکل را برطرف ساخته و قدرت کنترل بیشتری در سرعت های بالا به راننده می دهند.

این فرمان ها در سرعت های بالا سفت شده و روانی فرمان هیدرولیک را از دست می دهند؛ به این صورت خودرو در دامنه ی کنترل بیشتری قرار گرفته و ریسک فاجعه آفرینی کاسته می شود.

4- سیستم کروز کنترل تطبیقی

کروز کنترل جزو وسایل رفاهی خودرو دسته بندی می شود و وظیفه حفظ سرعت خودرو در مسیر را دارد و در صورت وجود مانع حین حرکت در مسیر خودرو اگر راننده اقدام به کاهش سرعت نکند، برخورد با آن حتمی خواهدبود.

اما نمونه ای که توسط مرسدس بنز ارائه شد و روی کلاس اس و CL این شرکت در سال 1999 پیاده سازی شد در هر دو حالت کاهش و یا افزایش سرعت خودرو جلویی، با رادارهای قرار گرفته در دماغه خودرو می توانست با خودروی جلویی فاصله را هماهنگ سازد. بعد از مرسدس بنز، جگواردر کوپه اسپرتی خود یعنی XK از کروز کنترل تطبیقی در همان سال استفاده نمود.

مقاله پیشنهادی: کروز کنترل خودرو چیست؟ و چگونه کار میکند؟

5- سیستم نظارت بر فشار تایرها

شاید ترکیدن لاستیک ماشین قابل پیش‌بینی نباشد، اما آیا پنچری‌های کوچکی را که به‌مرور مشکل‌ساز می‌شوند، می‌توانید تشخیص دهید؟ سیستم‌های نمایش فشار باد تایرها یا  (TPMS) که از سال ۲۰۰۷ (در ایالات متحده آمریکا) اجباری شده‌اند، در دو حالت به انجام‌وظیفه می‌پردازند.

نسخه ارزان‌قیمت‌تر، سرعت چرخ‌ها را اندازه می‌گیرد و با داده‌هایی که در اختیار دارد، مقایسه می‌کند. تایری که دارای شرایط مناسبی نباشد با سرعت متفاوتی نسبت به دیگر تایرها حرکت می‌کند و در این زمان است که چراغ هشداردهنده آن روشن می‌شود.

اما بخش عمده‌ای از این سیستم‌ها از سنسورهای فشار وایرلسی بهره می‌برند که درون هر چرخ تعبیه می‌شود و فشار لحظه‌ای آن را مشخص می‌کنند. برای رانندگانی که در مسابقات شرکت می‌کنند یا پیچ‌های تند را با سرعت پشت سر می‌گذارند، سیستم TPMS برای اطلاع از رسیدن هر چهار تایر به دمای کاری مورد نظر، حیاتی خواهند بود.

5- کیسه هوای جانبی

کمپانی ولوو برای اولین بار کیسه‌ هوای جانبی را با به‌کارگیری در خودروهای سدان و واگن 850 مدل ۱۹۹۵ معرفی کرد. این کیسه‌های هوا چه در درب خودرو و چه در صندلی قرار داده شده باشند؛ به شکل قابل ملاحظه‌ای جراحات قفسه سینه را در تصادف از طرفین کاهش می‌دهند.

برخی از خودروها مانند مرسدس بنز کلاس E از دو کیسه‌ هوای جانبی مجزا بهره می‌برند. خودروهای دیگری به کیسه هوای جانبی مجهز هستند که در طرف دیگر (وسط خودرو) قرار می‌گیرد و از آسیب رسیدن به راننده و سرنشین جلوگیری می‌کند.

با این حال، این نمونه‌ها مثال‌های خاصی از این کیسه‌های هوا هستند. کیسه‌های هوای جانبی مدتی است که از ملزومات خودروها شناخته می‌شوند و جای خود را در این صنعت باز کرده‌اند.

مقاله پیشنهادی: آشنایی با انواع ایربگ یا کیسه هوای خودرو

6- ایربگ پرده‌ای محافظ سر

خودرو ولوو S80 مدل ۱۹۹۹، اولین خودرویی است که به‌صورت استاندارد به کیسه هوایی مجهز شده بود که هر دو سرنشین جلو و عقب را از قسمت شیشه‌ای جانبی خودرو محافظت می‌کرد.

همانند کیسه‌های هوای جانبی، کیسه‌های هوای پرده‌ای محافظ سر نیز ازلحاظ فنی در ایالات متحده آمریکا اجباری نیستند. با این حال تنها تعداد محدودی خودرو نظیر جیپ Wrangler و دوج Viper از آن‌ها بی‌بهره هستند.

در اکثر خودروها، کیسه‌های هوای پرده‌ای مدتی بعد از برخورد همچنان شرایط خود را حفظ می‌کنند تا از سر و دیگر قسمت‌های بالایی بدن در مواقعی که خودرو واژگون می‌شود و در مقابل خرده‌شیشه و اجزایی از خودرو که پرتاب شده‌اند، محافظت کند.

7- فولاد با استحکام بالا

با توسعه روش‌های جدید و به‌کارگیری فناوری‌های نوین، فولاد همچنان در حال مستحکم‌تر شدن است. فولادهای با استحکام جدید، از ترکیبات ویژه‌ای بهره می‌برند که باعث سبک‌تر شدن و درعین‌حال مقاوم‌تر شدن آن‌ها می‌شود.

با به‌کارگیری این فولاد در نقاط حساسی چون ستون‌ها و قسمت زیرین خودرو، جایی که پاهای سرنشینان قرار می‌گیرد، احتمال آسیب به‌شدت کاهش می‌یابد؛ چراکه فولاد مورد بحث به‌آسانی خم نمی‌شود و تاب نمی‌خورد. همچنین با افزایش استحکام شاسی، خودرو سواری آن نیز بهبود می‌یابد.

8- سیستم روشنایی HID تطبیقی

چراغ‌های زنون نسبت به نمونه‌های هالوژنی پرنورتر هستند و طیف رنگ‌های موجود در نور خورشید را بهتر به نمایش می‌گذارند. چراغ‌های LED نیز عصر جدیدی را پایه‌گذاری کردندو در مصرف انرژی بسیار بهتر ظاهر شدند.

بااین‌حال مسئله روشنایی تنها بخشی از مزایای آن‌ها است. چراغ‌های تطبیقی این قابلیت را دارند تا روشنایی خودرو را طوری تنظیم کنند که نور، داخل چشم‌های راننده‌ روبرو قرار نگیرد و عملا خطر تصادف به دلیل کاهش دید رانندگان در این مواقع به صفر برسد. همچنین چرخش چند درجه‌ای و اضافه شدن پرتو‌های نور جانبی سر پیچ‌ها، رانندگی در شب را بسیار آسان‌تر و ایمن‌تر می‌کند.

مقاله پیشنهادی: آشنایی با انواع لامپ خودرو | هدلایت بهتره یا زنون

9- سیستم ترمز اضطراری خودکار

اگر تا به حال در زمان رانندگی موقعیتی را تجربه کرده باشید که در آن تنها با لحظه‌ای نگاه به جایی ‌غیر از جاده (معمولا این حواس‌پرتی را تلفن همراه موجب می‌شود)، ناگهان متوجه می‌شوید که فاصله شما با خودروی جلویی بسیار کم شده است، ضرورت وجود ترمز خودکار را درک خواهید کرد. دوربین‌، لیزر، رادار یا ترکیبی از آن‌ها در ساختار ترمز‌های خودکار به کار گرفته می‌شود.

سیستم‌های ترمز خودکار در زمانی که احتمال وقوع تصادف تشخیص داده شود، کنترل کامل را در دست می‌گیرند و توانایی آن را دارند که خودرو را به‌طور کامل متوقف کنند. همچنین سیستم‌های ترمز خودکاری وجود دارد که نسبت به عابران پیاده و دوچرخه‌سواران نیز حساس هستند.

10- سیستم نظارت بر نقاط کور

سیستم‌های نظارت بر نقاط کور با به‌کارگیری رادار یا سنسورهای مافوق صوت در یک‌چهارم انتهایی خودرو، احتمالا دقیق‌ترین سیستم کمکی رانندگی هستند که در عین حال حواس راننده را پرت نمی‌کنند.

البته برف، گردوخاک و به‌طور کلی آب‌وهوای نامناسب، کارکرد این سنسور‌ها را مختل می‌کند؛ اما زمانی که مانعی وجود نداشته باشد، علامت هشداردهنده تعبیه‌شده در آینه‌های جانبی یا در خودرو می‌تواند از خطرات موجود در جابه‌جایی بی‌موقع بین خطوط جلوگیری کند.

11- سیستم دید در شب

تا زمانی که قیمت سیستم‌های دید در شب بسیار بالا است، این سیستم‌ها آن‌چنان که باید مورد استفاده قرار نخواهند گرفت. اما این مسئله برای خودروهای لوکس کاملا متفاوت است.

دوربین‌های مادون قرمز این سیستم، تصویری از اجسامی را که خیلی دورتر از شعاع نور چراغ‌های خودرو است، نمایش می‌دهد و همچنین این قابلیت را دارد تا انسان‌ها و حیوانات را به‌صورت جداگانه مشخص کند.

با این حال امکان خاموش کردن چراغ‌ها و حرکت به‌صورت مخفیانه وجود ندارد؛ چراکه هیچ‌یک از خودروسازان علاقه‌ای به پذیرفتن عواقب به‌کارگیری سیستم دید در شب به‌عنوان تنها مرجع تشخیص محیط اطراف، ندارند.

12- سیستم هشدار خروج از خطوط و کمک حفظ مسیر

غییرلاین، سیستمی است که اگر بدون راهنما از روی خطوط سفید عبور کنید، به شما هشدار می‌دهد.

در این سیستم انحراف احتمالی از مسیر خطوط جاده، تشخیص داده شده و در صورتی که خودرو از این مسیر منحرف شود، به راننده هشدار داده می شود. این اتفاق با کمک دوربین های تعبیه شده در خودرو، انجام گرفته و از تصادفات ناشی از انحراف مسیر، جلوگیری به عمل می آورد.

در کنار این سیستم، سیستم مکمل حفظ مسیر به نام LKAS نیز وجود دارد. سیستم LKAS، در صورت انحراف از مسیر؛ به راننده ای که هشیاری خود را از دست داده و متوجه وضعیت نیست کمک می کند تا به مسیر اصلی بازگردد. در واقع این سیستم کنترل فرمان را به عهده گرفته و بر ترمز نیز تسلط می یابد و خودرو را به مسیر بین خطوط بازمی گرداند.

13- سیستم تماس اضطراری در هنگام تصادف

خودروسازان همواره به فکر سلامتی و ایمنی خریداران خود هستند و در این راه از هیچ چیزی کم نخواهند گذاشت. در مواقع تصادف اگر در محلی باشید که عبور و مرور زیاد است، مردم به سرعت به کمک شما می‌آیند و با پلیس و آمبولانس تماس می‌گیرند. اما اگر در یک مسیر خلوت دچار سانحه تصادف شوید، امکان این که کسی به شما امدادرسانی کند، بسیار کم است.

در خودروهای امروزی، پس از تصادف و با بازشدن ایربگ، خودرو با مرکز امداد شرکت تماس برقرار می‌کند. در این هنگام اپراتور برای کمک روی خط می‌آید و اوضاع را کنترل می‌کند. این اپراتور بعد از اطمینان از حال و موقعیت راننده و سرنشینان، نیروهای امداد را به موقعیت می‌فرستد.

مقاله پیشنهادی: برای خرید ماشین دست دوم چه نکاتی باید رعایت شود؟