کات آف ( cutoff ) در واقع زمانی است که سوپاپ ورودی موتور بسته می شود و برای چند لحظه ورود هوا یا سوخت به داخل پیستون قطع می شود. امروزه کات آف مخصوص پیشرانه های انژکتوری است که از طریق ECU یا همان کامپیوتر خودرو مدیریت می شوند.
تغییر صدای موتور در خودرو یکی از عواملی است که خیلی افراد در هنگام رانندگی نسبت به آن علاقه نشان می‌دهند. زمانی که خودرو در دور موتور بالا قرار می‌گیرد، صدای خارج شده از اگزوز اتومبیل تغییر میکند. اما این موضوع زیاد هم برای سلامت خودرو خوب نیست و در دور موتور بالا ممکن است، بخش‌های مختلف موتور آسیب ببیند. کات اف زدن خودرو موردی است که اگر با آن آشنا نباشید، می‌تواند آسیب جدی به ماشین شود. در این مقاله همراه کیان باتری باشید!
کاتاف موتور چیست؟
کاتاف یا همان Cut Off به معنای حد مجاز دور خوردن موتور می باشد. بطور مثال کاتاف خودروی ۲۰۶ با موتور TU5 برابر با ۶۵۰۰ دور بر دقیقه می باشد.
کات اف زدن خودرو چه زمانی رخ می دهد؟
با رسیدن دور موتور به ناحیه قرمز رنگ صدای موتور تغییر میکند و ECU خودرو دستور قطع رسیدن سوخت به محفظه احتراق را می‌دهد و یا عمل جرقه زنی انجام نشود. به این ترتیب دور موتور کاهش پیدا میکند و از منطقه قرمز رنگ کمی دور میشود.
با فاصله گرفتن دور موتور از ناحیه قرمز عملکرد موتور با حالت عادی باز می گردد و دوباره دور موتور بالا می رود. این نوسان تا زمانی که راننده پای خود را از روی پدال گاز بر ندارد، ادامه پیدا میکند. به این اتفاق در اصطلاح کات اف زدن خودرو گفته میشود. که این عمل را نیز استپ‌اِر انجام می‌دهد.
کاتاف امروزه بیشتر در خودروهای پیشرفته که دارای موتورهای انژکتوری هستند شکل می‌گیرد و از طریق کامپیوتر خودرو مدیریت میشود.
آیا Cut Off زدن خودرو مضر است؟
میزان زمانی که موتور یک اتومبیل پیش از آسیب دیدگی جدی کاتاف میکند به سیستم خنک کننده آن و تحمل قطعات برای مقاومت در برابر این نوسانات مکانیکی مربوط میشود. به این دلیل که در هنگام کات اف زدن خودرو اگر موتور به اندازه مورد نیاز خنک نشود در دورهای بالا امکان انفجار موتور نیز به وجود می آید. در خودروهای مدرن مسابقه‌ای، طراحان همه سعی خود را کرده‌اند که میزان نوسان در دور موتور را حین کاتاف زدن به کمترین زمان ممکن برسانند تا راننده بتواند خیلی سریع به دور موتور بالا دسترسی پیدا کند.
در هنگام رسیدن به محدوده قرمز رنگ دور موتور یک صدای متفاوتی از موتور خارج میشود که در صنعت تیونینگ به صدای کاتاف شهرت دارد. در نهایت رانندگان باید بدانند هیچ موقع کات اف زدن خودرو بدون عیب نیست و نباید بی دلیل این کار را بکنند و توصیه ما این است که از کاتاف زدن تا حد ممکن دوری کنند.
انواع کاتاف خودرو
به طور کلی انواع روش‌های محدود کننده دور موتور (Cut off) یا Revolution Limiter، به ۲ دسته تقسیم‌بندی می‌شوند:
Soft limiter
در این روش ایسیو شما همانند یه گاورنر، مقدار سوخت و زمان‌بندی جرقه را طوری تغییر می‌دهد که دور موتور شما به صورت کاملاً نزدیک به محدوده کات اف در نظر گرفته شده می‌تواند کار کند و به هیچ وجه پاشش و جرقه قطع می شود بلکه با مدیدریت آن ها اجازه بالاتر رفتن دور موتور را نخواهد داد.
از این روش در بسیاری از خودروهای فولکس واگن استفاده شده است.
Hard limiter
در این روش زمانی که شما دقیقاً به مقدار دور موتور مورد نظر می‌رسد به صورت ناگهانی پاشش تمام انژکتورها (هم بنزین و هم دیزل) قطع میشود و در پی آن نیز جرقه شمع‌ها متوقف میشود (فقط در خودروهای بنزینی). با این روش به صورت ناگهانی دور موتور افت میکند و ممکن است حتی تا RPM 500 نیز برگشت داشته باشد که بسته به نوع ایسیو این مقدار متفاوت است.
کاتاف رگباری چیست؟
نام دیگر این نوع از کاتاف زدن هارد کاتاف است. هنگامی که دور موتور به میزان تعیین شده یا مورد نظر می‌رسد به شکل ناگهانی پاشش تمام انژکتورها قطع میشود و به دنبال آن هم جرقه شمع‌ها متوقف میشود. با این اتفاق دور موتور به صورت ناگهانی افت میکند و حتی می‌تواند تا RPM 500 هم کاهش داشته باشد.
با برگشتن موتور به دور موتور امن بار دیگر انژکتورها و سیستم جرقه با تمام قدرت فعال می شوند و در یک لحظه ای کوتاه دوباره موتور به مرز کاتاف می رسد که البته این موضوع بسته به نوع ECU متفاوت است. کاتاف رگباری در خودروهای مسابقه‌ای بیشتر کاربرد دارد.
چرا برخی از موتورها می توانند تا ۹۰۰۰ دور در دقیقه برسند؟
برای تولید خودروهای شهری باید از موتورهایی استفاده کرد که میل لنگ و سیستم های مکانیکی آن حداکثر به دور موتور ۹۰۰۰ تا ۹۵۰۰ دور در دقیقه برسند، هرچند که این یک استاندارد است اما در همه خودروها این موضوع رعایت نمی‌شود و با توجه به وجود محدوده ی قرمز دور موتور در حدود 6000 دور ، دیگر نیازی به این دقت در تولید نیست.
به همین دلیل در حال حاضر تنها اتومبیل‌های مسابقه‌ای یا تیونینگ شده می‌توانند به دور موتوری بیشتر از ۹۰۰۰ دور دقیقه برسند.
در صورتی که دور موتور بالا به اتومبیل شما آسیب بزند باید از طریق روش‌های برنامه دهی که توسط کامپیوتر خودرو انجام میشود تنظیمات لازم برای قطع شدن جریان تزریق سوخت و کاهش ورود اکسیژن به داخل سیلندرها را انجام دهید. به این شکل جلوی رسیدن دور موتور اتومبیل به ۹۰۰۰ و بیشتر از آن گرفته میشود. این کار را مهندسان با روش‌هایی که گفته شد برای خودروی شما انجام می‌دهند و از سپردن کار به افراد غیر متخصص جلوگیری کنید.
برای جا به جا کردن محدوده ی قرمز دور موتور از طریق برنامه‌دهی در خودروهای مدرن، یک پاور باکس بر روی ECU نصب می‌کنند و با برنامه‌دهی جدید باعث می‌شوند که دستور کات اف زدن خودرو در زمان مقرر صورت نگیرد و فرآیند سوخت‌رسانی ادامه پیدا کند.
البته توجه داشته باشید که چنین کاری را متخصصان باید انجام دهند؛ زیرا کار بسیار و حساس و خطرناکی است. همچنین بهتر است خودرو فقط در شرایط مسابقه‌ای عمل کاتاف نزدن را انجام دهد.
مقاله پیشنهادی: ماشین شوتی چیست؟
چگونگی حذف کات آف (رفع محدودیت دور موتور)
کمپانی های خودرو سازی کات آف را برای بالا نرفتن دور موتور از حد خاصی قرار داده اند و برداشتن کاتاف باعث بالا رفتن کاتاف و افزایش شتاب و سرعت خودرو میشود. افزایش شتاب توسط ریمپ ecu به این صورت اتفاق می افتد که خودرو در یک دنده بالاتر کار میکند ، پس علاوه بر شتاب ، سرعت نیز تا حدی افزایش میابد.
متخصصان حوزه خودرو از دو طریق باعث می‌شوند مرز اتومبیل در بالا بردن دور موتور شکسته شود.
1- روش اول روش مکانیکی است که با بستن دو پیچ بر سر سوپاپ‌ها مانع از بسته شدن آن‌ها در زمان کات آف می‌شوند. در این روش در بازه زمانی که کات آف رخ می‌دهد، اکسیژن به داخل سیلندرها وارد شده و پروسه جرقه زدن در زیر پیستون‌ها ادامه می‌یابد.
2- همچنین گاهی اوقات با تعویض دریچه تزریق سوخت باعث می‌شوند روند سوخت رسانی ادامه یابد و کات آف صورت نگیرد که این امر بسیار خطرناک به حساب می‌رود. در خودروهای مدرن، متخصصان حوزه تیونینگ با نصب یک پاور باکس بر روی ECU اتومبیل و برنامه‌دهی مجدد، باعث می‌شوند کامپیوتر خودرو نتواند دستور کات آف را صادر کند و پروسه سوخت رسانی ادامه می‌یابد.
در نظر بگیرید این امور باید توسط متخصص انجام بپذیرد و اتومبیل فقط در شرایط مسابقه‌ای می‌تواند از کات آف موتور گذر کند.
آیا حذف یا افزایش کات اف ضرر دارد؟
حال سوال اینگونه مطرح می شود که اگر ناحیه کاتاف را افزایش دهیم چه اتفاقی در موتور می افتد؟ آیا ضرری دارد؟
بسته به نوع موتور تغییرات کاتاف می تواند ضرر داشته باشد، بطور مثال درسورن توربو افزایش کاتاف تا ۷۵۰۰ دور بر دقیقه بدون انجام ریمپ صحیح ۱۰۰ درصد باعث آسیب جدی به موتور می شود ولی هیچ گاه دیده نشده که افزایش کاتاف در پراید باعث خرابی موتور بشود.
بنابراین افزایش کاتاف امری ضروری در ریمپ ایسیو نیست و بهتر است در ریمپ ایسیو تغییرات کاتاف بصورت اصولی نهایتا تا ۵۰۰ دور صورت بگیرد تا در هنگام شتاب گیری و پرکردن دنده ها عکس العمل بهتری در خودرو مشاهده گردد.
نکته پایانی Cut OFF زدن
کات اف زدن خودرو موضوعی است که اگر نیاز به آن دارید باید اطلاعات جامعی در مورد آن کسب کنید. برای انجام کاتاف در دور موتور می‌توانید این مقاله را بخوانید تا اطلاعات لازم را به دست آورید. اما به غیر از کاتاف معمولی یا سافت کاتاف، کاتاف رگباری هم وجود دارد که در قبل به توضیح آن پرداختیم.
